asteartea, uztaila 30, 2024

Behinda ibíli garabideak azpi baldintza eta behar komunikatibo gerota exigenteagoak, nekez aldatuko dirá baldintza eta behar exigente horiek, eta nekez eginen dá atzerako bidea

Atzokoan genioen ze gaur gogoratuko genuké Mitxelena-ren ideia ziklikoa burúz evoluzio sintaktikoa artén los tres órdenes, alegia VSO, SOV eta SVO. Gainera, Miren Azkarate-k gaur egun aldarrikatzen dú ideia hori, izan ere, noiz galdetu zitzaion ki Miren Azkarate hzkuntzalaria ea zéin norabidetan aldatzen ziren hizkuntzak (an "Hizkuntzen berdintasun komunikatiboa: mitoa ala errealitatea?", Mendizabal 2014), berak, besteak beste, aipatu zituén ondorengo hitzak ganik Mitxelena (1981), zein baita agertzen dirén an beheragoko irudia:

. .. , o bien, y esto es acaso más actual por tratarse de un planteamiento reciente, no falta quien se pregunte, con referencia al orden normal de los elementos principales de la oración que desde GREENBERG son S(ujeto), V(erbo) y O(bjeto), a falta de prioridad absoluta, cuál de los tres órdenes VSO (como en hebreo bíblico o en irlandés), SOV (como en latín o en vasco) o SVO (como en castellano, en francés o en inglés) es más proclive a cambiarse en cualquiera de los otros. (...) A mi entender, lo más razonable es que en casos como éstos la serpiente se muerda la cola y nos hallemos ante un acontecer cíclico, porque, de haber un sentido privilegiado de cambio, hace tiempo que las lenguas del mundo hubieran alcanzado en este punto una total uniformidad. [Mitxelena, 1981]

Honela mintzo ginen an "Sintaxigintzaren norabide komunikatiboa", Senez, 2015:

Bistan denez, ez Koldo Mitxelena-k ez Miren Azkarate-k ez dituzte konsideratzen sei hitz-ordena posibleak an euren ziklo evolutibo horiek (soilik konsideratzen dituzté hiru), berdin nola ez dutén konsideratzen ze baldintza eta behar komunikatiboak ere joan ohi dirá bihurtzen gerota exigenteagoak historikoki. Horretaz mintzo ginen an "Sintaxigintzaren norabide komunikatiboa" an Senez, 2015:

Bai, behinda ibíli garabideak azpi baldintza eta behar komunikatibo gerota exigenteagoak, nekez aldatuko dirá baldintza eta behar exigente horiek, eta nekez eginen dá atzerako bidea. Ez dago simetriarik artén norabide ezberdinak, zeren ez dago simetriarik artén potentzia rekursiboa on ordena eta tresna ezberdinak (burulehenak dirá askoz potenteagoak zein buruazkenak). [2435] [>>>]