igandea, uztaila 28, 2024

OVS, VOS eta OSV ordenek dirudité bereziki desegokiak ki izán neutroak azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak

 Genioen atzo ze esaldi neutroetan...

... azentu nagusia (hots, the main stress: ikus sarrera hau) kokatu beharko litzaké gain objetua, eta ez gain aditz laguntzailea:

Amak erosi du libúru bat.  (SVÓ)

Erosi du amak libúru bat. (VSÓ)

Amak libúru bat erosi du. (SÓV)

Eta, atzokoan genioenez, hiru horietarik esaldi berez neutroena (informazioa modurik mailakatuenean ematen duena, eta beraz egokiena azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak) litzaké:

  • SVO kin azentu neutroa an O (SVÓ

Gaur azpimarratu nahi genuke ze euskararen ordena neutro posible horietan ez ditugu konsideratu honako hiru hauek:

  • ÓVS
  • VÓS
  • ÓSV 

zein dirén justuki hiru ordena horiek non batera gertátu ze:

1.: alde batetik, S ez dago an hasiera,

2.: eta bestetik, O ez dago an bukaera.

halan ze, hiruretan O agertuko dá lehenago zein S, osatuz hurrenkera bereziki desegokia (eta berez markatua, ez-neutroa) azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak (sujetua izaten dá osagai thematikoena, eta objetua izaten dá osagai rhematikoena).

Horrek ez du esan nahi ze, beste garai batzuetan, adibidez OVS ezin zitekela izan ordena neutroa an euskara bera, baina hori bai, izanen zén azpi beste baldintza eta behar komunikatibo batzuk, zeren gaur egun bihurtu dá ordena ondo-markatua, zein ez den beharrezkoa an zentzu neutroa. [2433] [>>>]