astelehena, uztaila 29, 2024

Ordena horiek berberak zein berez dirén bereziki desegokiak ki izán neutroak azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak, horiexek ere izanen dirá bereziki desegokiak noiz sintaxiak joán topatzen baldintza eta behar komunikatibo gerota exigenteagoak

Atzokoan genioén ze:

Gaur azpimarratu nahi genuke ze euskararen ordena neutro posible horietan ez ditugu konsideratu honako hiru hauek:

  • ÓVS
  • VÓS
  • ÓSV 

zein dirén justuki hiru ordena horiek non batera gertátu ze:

1.: alde batetik, S ez dago an hasiera,

2.: eta bestetik, O ez dago an bukaera.

halan ze, hiruretan O agertuko dá lehenago zein S, osatuz hurrenkera bereziki desegokia (eta berez markatua, ez-neutroa) azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak (sujetua izaten dá osagai thematikoena, eta objetua izaten dá osagai rhematikoena).

Horretaz, gogoratu nahi genuke ze hiru ordena neutro bereziki desegoki horiek dirá justuki berberak zein Mitxelena-k ez zituén konsideratu ere egin an bere ustezko portaera ziklikoa on hitz-ordenak (ikus "Sintaxigintzaren norabide komunikatiboa", Senez, 2015: bihar gogoratuko dugú Mitxelena-ren ideia zikliko hori), nahiz berak ez azaldu zergátik:

...

Bide batez: zergátik ez dira sartzen beste hiru ordena posibleak ere, VOS, OVS eta OSV, an ziklo bat non, diotenez, ez litzaken egongo patroi komunikatiborik? Ondokoa genioen an aipatutako "Sintaxigintzaren norabide komunikatiboa":


Sinpleki ez da eusten. Baina berdin danori inporta zaio?
Azken buruan, gauza da ze ordena horiek berberak zein berez dirén bereziki desegokiak ki izán neutroak azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak, horiexek ere izanen dirá bereziki desegokiak noiz sintaxiak joán topatzen baldintza eta behar komunikatibo gerota exigenteagoak, halan ze, baldintza horietan, euren munduko maizatsunak izanen dirá oso baxuak, eta gerota bauxuagoak, nola gertatzen den. [2434] [>>>]