igandea, ekaina 25, 2017

Arrasto elektrofisiologikoen balio osagarria

Aurreko sarreran argi gelditu da marko orokorra non behar dugun kokatu eztabaida hau: sintaxi buruazkenak dirá estrukturalki askoz gutxiago efizienteak ezi sintaxi burulehenak. Horren ondorioz hizkuntza buruazkenetan beharko dirá estrategia konpensatzaileak (hemen eta Japonian), zeinen artean dén aurkitzen nagusiki a erabilera e estruktura sintaktiko sinpleagoak (horretan gauzatzen dira estuasunak) afin izan daitezen aurreikusgarriagoak. Horrek, jakina, bádu kostu esanguratsurik gain eraginkortasuna.

Kostu komunikatibo hori ordainduta ere, sintaxi buruazkenetan aurreikuspen estrukturala inoiz ez da izanen hain ajustatua nola an hizkuntzak non gako estrukturalak diren iragartzen sistematikoki eta esplizitoki (sintaxi burulehenak). Halako estruktura sistematikoki iragarleak báditu, gainera, beste ahalbide klabe batzuk nola baita eskaintzea askatasun diskursiboa afin jarraitu detailatzen mezua koherenteki eta eraginkorki, besteak beste.

Eta orain, saiatuko gara marko egokian jartzen Molinarok erabilitako esperimentu-modua, zein den oinarritzen an grabatzeá eta analizatzea zenbait arrasto elektrofisiologiko zein parte-hartzaileen aktibitate zerebralak uzten baitu noiz irakurtzen hitzak edo testuak (erabilíz elektrodo batzuk zein dirén itsatsiak gain hiztunaren burua). Izan ere, azpimarratu behar da ze arrasto elektrofisiologiko horren interpretazioa ez da batere ebidentea, eta edozein kasutan askoz ere gutxiago direktoki interpretagarrik, askoz ere gutxiago objetiboki interpretagarria ezi emaitzak on, demagun, ulermen-ariketa bat.

Gauza da ze azterketa batean normalean konsideratzen dugu ebaluatuak zénbat erantzun zuzen eta zenbat oker eman dituen (ariketa objetibo errazki interpretagarria baita), aski berdin zaigularik zéin burmuin-prozesu gertatu diren afin ailegatu ki erantzun horiek (burmuin-arrastoen interpretazioa ez litzake batere ebidentea). Arrasto elektrofisiologiko horiek, jakina, ez dira baztertu behar, baina euren erabilera izan beharko litzake soilik osagarria respektu emaitza objetiboagoak zeinen interpretazioa baita zuzenekoa: ulermen-ariketak, reakzio-ariketak, pausak, dudak, jarraitutasuna, diskursoaren analisia....

Gainera, suposatuz, adibidez, ze arrasto elektrofisiologikoek dúte neurtzen nóiz gertatzen diren desfaseak (edo "mismatch"ak) arten hiztunaren aurreikuspen linguistikoak eta pantailan irakurritako benetako balioak (lehenago aurreikusitakoak), oso kontuan hartu beharko genuke desfase guztiak ez direla berdinak: ez baita berdin huts egiteá an aurreikuspena e elementu gramatikal bat ze-dún-baldintzatzen aurreko perpaus osoaren zentzua, edo erratzeá aurreikusten zerbait ze-ez-dun inolako eraginik gain koherentzia e aurreko diskursoa, adibidez.

Edonola ere, konparatuko balitz zéin arrasto elektrofisiologiko uzten duten hala euskaldun natiboek euskaraz nola gaztelaniadun natiboek gaztelaniaz, lortuko genukeena izango litzaké material osagarri bat respektu ebidentzia anitza eta sendoa ze-ari-den etengabe oihukatzen ze hizkuntza buruazkenak dirá estrukturalki askoz gutxiago efizienteak ezi burulehenak. []

______________________________
Irakur ere sarrera hauek
1:  Unitate sintetikoak vs analitikoak
2.: Marko orokorra: "...retrasa mucho..." (Molinaro, 2017)

Etiketak: , ,

5 Comments:

Anonymous Anonimoa said...


Bat nator expressatzen duzunaz. Dena den, erizten dut eze syntaxia ez dela zertan "pixkanaka" developatu. Zergatik ez "bat batean"?

Luis Lauzirika.

astelehena, ekaina 26, 2017 3:42:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Kaixo Luis:

Zer esan nahi duzu noiz diozun ze syntaxia developatu liteke "bat batean", eta ez
"pixlanaka"?

astelehena, ekaina 26, 2017 5:27:00 PM  
Anonymous Anonimoa said...

Esan nahi dut eze innovatio eta developamendu syntaktiko guziak, esaterako zeuk proposatzen dituzunak:

- verbua phrasearen lehenengo posizio(et)an,
- "eze" particula completivoa,
- zein, non, noiz eta halako relativo anaphorikoak,
- recursu prepositivoak eta prepositioak,
- etc, etc

denak erabil daitezkela eta agertu textu bakar baten, egun bakar baten.

luis lauzirika

asteazkena, ekaina 28, 2017 7:36:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Ok, post batean erantzungo dizut. Hemen abisatuko dizut (eta jarriko dut esteka).

larunbata, uztaila 01, 2017 12:04:00 AM  
Blogger Jesus Rubio said...

Kaixo Luis, erantzun dizut hemen.

astelehena, urtarrila 15, 2018 11:49:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home