Aurreko sarreran argi gelditu da
marko orokorra non behar dugun kokatu eztabaida hau: sintaxi buruazkenak dirá
estrukturalki askoz gutxiago efizienteak ezi sintaxi burulehenak. Horren ondorioz hizkuntza buruazkenetan beharko dirá
estrategia konpensatzaileak (hemen eta Japonian), zeinen artean dén aurkitzen
nagusiki a erabilera e estruktura sintaktiko
sinpleagoak (horretan gauzatzen dira
estuasunak) afin izan daitezen
aurreikusgarriagoak. Horrek, jakina, bádu kostu
esanguratsurik gain
eraginkortasuna.
Kostu komunikatibo hori
ordainduta ere, sintaxi buruazkenetan aurreikuspen estrukturala inoiz ez da izanen hain ajustatua nola an hizkuntzak non gako estrukturalak diren iragartzen
sistematikoki eta esplizitoki (sintaxi burulehenak). Halako estruktura sistematikoki iragarleak báditu, gainera, beste ahalbide klabe batzuk nola baita eskaintzea
askatasun diskursiboa afin jarraitu detailatzen mezua koherenteki eta eraginkorki, besteak beste.
Eta orain, saiatuko gara
marko egokian jartzen Molinarok erabilitako
esperimentu-modua, zein den oinarritzen an grabatzeá eta analizatzea
zenbait arrasto elektrofisiologiko zein
parte-hartzaileen aktibitate zerebralak uzten baitu
noiz irakurtzen hitzak edo testuak (erabilíz elektrodo batzuk zein dirén itsatsiak gain hiztunaren burua). Izan ere, azpimarratu behar da ze arrasto elektrofisiologiko horren
interpretazioa ez da batere ebidentea, eta edozein kasutan askoz ere
gutxiago direktoki interpretagarrik, askoz ere
gutxiago objetiboki interpretagarria ezi emaitzak on, demagun,
ulermen-ariketa bat.
Gauza da ze azterketa batean normalean konsideratzen dugu ebaluatuak zénbat erantzun zuzen eta zenbat oker eman dituen (ariketa objetibo errazki interpretagarria baita),
aski berdin zaigularik zéin burmuin-prozesu gertatu diren afin ailegatu ki erantzun horiek (burmuin-arrastoen interpretazioa ez litzake batere ebidentea). Arrasto elektrofisiologiko horiek, jakina,
ez dira baztertu behar, baina euren erabilera izan beharko litzake
soilik osagarria respektu emaitza objetiboagoak zeinen interpretazioa baita zuzenekoa:
ulermen-ariketak,
reakzio-ariketak, pausak, dudak, jarraitutasuna, diskursoaren analisia....
Gainera, suposatuz, adibidez, ze arrasto elektrofisiologikoek dúte neurtzen
nóiz gertatzen diren desfaseak (edo "
mismatch"ak) arten hiztunaren aurreikuspen linguistikoak eta pantailan irakurritako benetako balioak (lehenago aurreikusitakoak), oso kontuan hartu beharko genuke
desfase guztiak ez direla berdinak: ez baita berdin huts egiteá an aurreikuspena e
elementu gramatikal bat ze-dún-baldintzatzen aurreko perpaus osoaren zentzua, edo erratzeá aurreikusten zerbait ze-ez-dun
inolako eraginik gain koherentzia e aurreko diskursoa, adibidez.
Edonola ere, konparatuko balitz zéin arrasto elektrofisiologiko uzten duten hala
euskaldun natiboek euskaraz nola
gaztelaniadun natiboek gaztelaniaz, lortuko genukeena izango litzaké
material osagarri bat respektu
ebidentzia anitza eta sendoa ze-ari-den etengabe oihukatzen ze hizkuntza buruazkenak dirá
estrukturalki askoz gutxiago efizienteak ezi burulehenak. [
⇶]
______________________________
Irakur ere sarrera hauek
1:
Unitate sintetikoak vs analitikoak
2.:
Marko orokorra: "...retrasa mucho..." (Molinaro, 2017) Etiketak: arrasto elektrofisiologikoak, Molinaro, zientzia