larunbata, otsaila 09, 2019

"ezen" eta "eta" batera ere

Aurreko bi sarreretan mintzatu gara buruz "ezen" eta "eta" explikatiboak, eta orain aipatu nahi nuke nóla bi partikula horiek batera ere joan daitezke. Ikus ondorengo adibideak an OEH
ZE: (Reforzado con eta). Ire semiari berbetarako edukaziño pixkat emon biar detsak; ze, ikan tratatzen najok eta. SM Zirik 78. Nunbaitx leku biarrian izango gaituk, ze, [...] mundu au ixa gaiñezka ein biarrian jaukagu-ta. Ib. 23. [OEH]
non bukaerako "eta" edo "-ta" horiek balia litezke ki enfatizatu (edo akaso gogoratu) perpausaren zentzu explikatiboa noiz eman aditz buruazkena.

Báda, bestalde, beste erabilera bat non "eta" partikula ez den klitikotzen ki bukaerako aditza e-perpaus explikatiboa (nola gorago), ezpada-ze klitikotuko zaio ki "ezen" bera, sortuz halako aukera konjuntibo burulehen nabariago eta indartuago bat, "ezen-eta":
EZEN ETA: Porque, ya que. Deusik ez dezake, ezen eta da estekatua. Othoizlari n.º 19, 226. [OEH]
Hortxe dauzkagu "ezen" konjunzio burulehena eta "eta" partikula, indartzaile bihurtua. []

Etiketak: ,