igandea, ekaina 21, 2020

Derivazioak egitean erabili beharko liraké irizpide zabal-irekienak, baliatuz aukera guztiak, zirrikitu guztiak

Josu Lavin-ek atzo esaten zigun ze:
Euscalçaindiaren arauera:
zintuzketeten + hari
zintiozketeten
Hau ez da reconstruitua, gaizqui eratua baicic.
Josu-k, gainera, herenegun ematen zigún arrazoiá on bere desadostasuna, hala nola ere bere alternatiba zuzena:
Batueraz çaizquiotet içan behar liçateque eta ez zaitiotet. "zqui" baita pluralguilea.
Josu-k diosku ze Euskaltzaindia-k gaizki eratu du adizki hori zeren ez du erabili "-zki-" pluralgilea, nola, bere ustez, beharko lukén (pluralgile horretan oraindik ondo ezberdintzen dugu oinarrizko "-z-" pluralgilea, zeini erantsi zaion "-ki-" datiboa, osatuz "-zki-" pluralgile reanalizatua). Eta galdera da: zergátik beharko luke horrela?

Izan ere, bádaude euskaran beste mekanismo pluralgileak ere, zein erabili litezkén berdin ere nola "-zki-" baldin egoki ikusiko balitz. Eta hala egiten du Euskaltzaindia-k noiz erátorri (ikus sarrera hau):
Zuk gu hari eraman GAITIOZU (← gaituzu); GAITIOKEZU etab.
non erabiltzen duén, ikuspuntu formaletik ederki, "-it-" pluralgilea afinda sórtu "gaitiozu", hala nola, bide beretik, eratorriko genuké Josu-k aipatutako "zaitiotet", zein ez den gaizki eratua, baizik diferenteki eratua, berdin ondo.

Bale, hori guztia oso ondo dago, baina ba al da argumenturik, harago zein askatasuna bera, afinda erábili "-it--" ordezta "-zki-"? Eta erantzuna dá baiezkoa, zeren "-zki-" erabilita, emaitza ez da hain ondo prozesatzen nola "-it-" erabilita. Josu Lavin-ek gorago ematen digú bere eratorpena, formalki guztiz zilegia:
zaizkiotet 
zein bistan denez hasten da ti "zaizkio-" (edo ti "zaizkiote-"), hola gu transportatuz ki "nor-nori" eszenario bat, nondik soilik aterako ginaken an azken letra (soinua), sorpresiboki, kolpez, an modu ondo deserosoagoa respektu "zaitiotet", zek eramanen gaitu ki paradigma zuzena, hasieratik ere. Euskaltzaindia-k forma horretan asmatu du, eta onartu behar zaio, eta areago, zoriondu behar dugu Euskaltzaindia (beste kontu bat da formaren beraren komenientzia edo inkomenientzia komunikatibo orokorra).

Derivazioak egitean erabili beharko liraké irizpide zabal-irekienak, baliatuz aukera guztiak, zirrikitu guztiak. [933] [>>>

Etiketak: , , ,

2 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

gaitioçu erabiliz guero ditioçu erabili beharco guenuque, incongruenteac ez içaitecotan.
deutsoçuz erabiliz guero gautsoçuz eta
derauzquioçu erabiliz guero garauzquioçu.
Uste dut ez naicela ongui explicatzen, ezta?

igandea, ekaina 21, 2020 9:56:00 AM  
Blogger Josu Lavin said...

Eta dizquioçu erabiliz guero, gaizquioçu. Logica aratza.

astelehena, ekaina 22, 2020 12:09:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home