igandea, abuztua 16, 2020

Baina, zergátik tematzen dira jartzén koma nahasgarri bat lehenda 'zein' restriktiboak?

Behinda ikusí, azken sarreretan, nóla perpaus erlatibo mugagabeak izan ahal diren azaltzaileak edo murriztaileak segun interes komunikatiboa e hiztuna, hala nola ere ze koma sinple batek inanbigutzen du edozein erabilera idatzia (mintzatuan intonazioak egiten du lan hori); sarrera honetan (eta ondorengoetan) ikusi behar dugu ze perpaus mugatuetan ere koma batek (islatuz intonazio bat) argi bihur dezake húra zein, koma gabe, zén ilun edo anbiguoa. Ikus dezagun ondorengo pasartea (gani)ka Euskaltzaindia:

Hortxe dugu adibidea:
?*(Ez edozein liburu, baina) eleberria, zein Etxaidek iaz argitaratu baitzuen, eskaini zidaten lagunek (= Etxaidek iaz argitaratu zuen eleberria)
non, antza, espero dute ze eman deiogun zentzu inanbiguoki restriktiboa ki perpaus erlatibo bat zein dagoen arten komak. Baina, zergátik tematzen dira jartzén koma nahasgarri bat lehenda "zein" restriktiboak?

Gainera, suposatu behar da ze "(Ez edozein liburu, baina) eleberria, zein Etxaidek iaz argitaratu baitzuen, ..." dá galdegai preverbala respektu bere aditzá "...eskaini zidaten", halan-ze ez da onartzekoa idaztea aposizio bat (arten komak, eta gainera luze samarra) justuki lehenda aditza, izan ere horrela nekez batuko baitira intonatiboki galdegaia eta aditza, nola beharko luké galdegai preverbal batek (ez ordea galdegai postverbal batek).

Ikus dezagun beste aukera bat:
Lagunek eskaini zidatén (ez edozein liburu, baizik) eleberriori zein Etxaidek argitaratu zuen iaz.
non "-ori" deteminatzailea erabili dugu ordezta "-a" afin argiki mugatú aurrekaria. Eta jakina, komak kenduta. []

Etiketak: ,