igandea, urria 18, 2020

Hasteko, hizkera zabalduenetan, sinpleki ez da existitzen ergatibo plurala

Atzo, Josu Lavin-ek zioén:

Oker ez banago cembait lekutan edo aguian leku ascotan guiçonac (dira) eta guiçonec (dute) biac berdin ahoscatzen dirade.

Batzutan hitz egiten da burúz inportantzia extremoa on ergatiboa noiz-eta, hasteko, hizkera mintzatuenetan ez dira existitzen ergatibo pluralak. Sinpleki, ez dira existitzen. Eta, hará, ez da ezer gertatzen. Ikus ondorengo aipua ganik Eneko Barrutia mintzátuz burúz ergatibo plurala an bizkaera (an "Bizkaierearen azterketearen nondik norakoak" (2006):

Antzekoa esan geinke gain hizkera zentralak, zeintan nagusiki oinarritu dén euskara batua. Eta antzekoa gain, adibidez, erakusle plural batuak eurak, non ez diren ezberdintzen absolutiboak eta ergatiboak. Hortaz, normaltasuz osoz hartu beharko liraké erabilerak nola:

Izan ere. pluraletan ez da egoten anbiguetate funtzionalik, halan-ze, hizkera horietan, ez da erabiltzen ergatibo pluralik, baizik soilik absolutiboa, aspalditik ere. Gero etorriko zaizkigu hizkuntzalari batzuk, zeinen erakusle perfektua dén goragoko Mitxelena XVI.a (ikus komikia), azpimarratuz a transzendentzia supremoa on ergatiboa an edozein egokiera, horretarako erabilíz dena salbu argudio komunikatiboak

Hala ere, ergatiboa ez da baizik beste erraminta sintaktiko-komunikatibo bat zein, egoera batzuetan, izan dá eta dá ondo baliagarria (batez ere SOV tartean delarik), baina zein noiz ez den bereziki baliagarria (batez ere an SVO ordenamenduak) joan ahal den desagertzen. Eta, pluraletan argi denez, ez da horregatik ezer ere gertatu.

Edonola ere, atzoko galderan ez nintzen bereziki referitzen ki ergatibo pluralak (virtualki inexistenteak an hizkera mintzatuenak), baizik ki erabilerak edo hizkerak non kasu ergatiboa (singularra edo plurala) dén sinpleki optatiboa. Bá al da halako erabilerarik? [1052] [Ikus >>>]

Etiketak: