ostirala, uztaila 15, 2022

Greenbeeg (1963). "Universal 1. In declarative sentences with nominal subject and object, the dominant order is almost always one in which the subject precedes the object."

Genioén hemen ze ikusi behar genuen zéin den Greenberg-en 1. universal linguistikoa:

Baina, galdera dá: zéin ote da Ojibwa-ren hitz-ordena kanonikoa

Ba, Tomlin-ek berak zehaztu behar digu, zeren, logikoa denez, Tomlin-ek konsideratu baitzuen Ojibwa an bere lagina e 402 hizkuntza zeinen azterketaren emaitzak (estatistikoak eta analitikoak) bildu zituen an bere "Basic word order" (1986). Horrá ordena kanoniko hori (1986:224):

Ojibwa VOS

Hortaz, Tomlin-ek jasotzen du Ojibwaren hitz-ordena nola VOS, eta hortaz, izanen litzake VO ordena bat non sujetua ematen den kanonikoki an bukaera, eta, hortaz, ondorenda objetua, ez duelarik betetzen Greenberg-en 1. universal linguistikoa (1963), zein, kasu honetan ere, ez den universal kategoriko bat, baizik universal estatistiko bat. Bihar ikusiko dugu Greenberg-en 1. universal linguistiko hori.

Hor doa, beraz, nóla eman zuén Greenberg-ek bere 1. universal hori an "Some Universals of Grammar with Particular Reference to the Order of Meaningful Elements" (1963):

Universal 1. In declarative sentences with nominal subject and object, the dominant order is almost always one in which the subject precedes the object. [Greenberg, 1963:61]

Gaineratzen zuelarik:

The three [ordenak] which do not occur at all, or at least are excessively rare, are VOS, OSV eta OVS. [Greenberg, 1963:61]

Seguruena halako ordenak, eta batez ere OVS, ez ziren izanen hain urriak an garai zaharragoak, azpi baldintza eta behar komunikatibo oso kontextualak, baina baldintza eta behar horiek orokortu ahala, sujetuak (tipikoki esaldiko parte thematikoena) jo ohi dute ki hasiera, bitárten objetuak (tipikoki esaldiko parte rhematikoena) pixkanaka joanen dirá kokatzen atzé sujetua, eta, gerota gehiago, atzé aditz transizionala ere, esan nahi baita ze egonen dá tendentzia diakroniko orokor bat buruzki VO ordena kin sujetua an hasiera, hots SVO. 

Eta horixe ateratzen zitzaigun an gure eredu teorikoa, non modelatzen genuen 1) hierarkia diskursiboa, eta 2) asimetria diskursiboa:

Hortaz, Tomlin-en arabera, Ojibwa izanen zén salbuespen horietako bat non S kokatzen dén kanonikoki atzé objetua, eta baita atzé aditza, Bihar ikusiko dugú zér esaten duen Dryer-ek gain ordena hori an WALS (The World Atlas of Language Structures Online, 2013).