igandea, otsaila 24, 2019

"afin-eta egin dezagun ..." > "afin egin..."

Aurreko sarreran, noiz ikusi "nahizik-eta", konprobatu ahal izan dugu nóla azaldu den bere esangura arartez estruktura final frantsesá: "afin que" (OEH). Eta justuki expresio hori da etorkia nondik sortu-garatu da euskaraz a-estruktura "afin-eta", zein berdin-ere izan ziteken "afin-ze". Ikus OEH:
AFIN. (Seguido de eta). A fin de que, con objeto de que. Giten othoi, onsa bizi Ienkoarekila batian haren grazia saindian, afiñ eta ohoiñ tronpur hura, herioa jin dadinian, edo egunaz edo gauaz gure kontre, guk hura trunpa dezagun eta, ez hark, gu. Tt Onsa 61. Afin eta ihesi egin dezazun haier, ebita ditzazun. Tt Arima XV. [OEH]
Nabarmentzekoa iruditzen zait nóla "-eta" indartzailea kasu honetan atxiki zaio ki oinarri mailegatuá "afin", erakutsiz bere versatilitatea.

Eta, jarraituz ber bidea edo mekanismoa nola an antzeko estrukturak, hor ere erabil litezke aditz-forma ez-jokatuak, nola aditz-erroa edo partizipioa, ordezta aditz-forma subjuntibo jokatuak:
Afin eta ihesi egin dezazun haier, .... Tt Arima XV. [OEH]
Afin ihesi egin haier, ...
non, ohi bezala, "-eta" ere aukeran liteke. []

Etiketak: