osteguna, urtarrila 23, 2020

Azkue (1925): "..., el valerse de 'tasun' por 'cualidad', 'koitz' por 'múltiplo', 'kari' por 'causa' ... y 'kizun' por 'objeto final' es muy conforme al genio de la lengua."

Atzoko sarreran azpimarratzen genuen nóla Azkue mintzatu zén buruz aukera hen erabilí kontzienteki euskararen mekanismo linguistiko bat zeinen arartez sortzen ziren elementu linguistiko askeak (normalean izenak, baina ez soilik izenak) abiatuz tikan elementu atxikiak (nola sufijoak edo hitz konposatuak kin soinu epentetikoak). Azkuek, justuki gerota esán atzoko hitzak, eusten dio ki ideia (mekanismo) hori bera, gaineratuz ondorengo hitzak ere (Morfología Vasca, 1925):
Si alguien se valiera de keriak por vicios y gailu por aparato no haria otra cosa que servir de instrumento consciente a evoluciones inconscientes que se sienten venir. Esos cuatro elementos tasun, kari, koitz y kizun, empleados como vocablos independientes, son mas bien asun (de ondasun, osasun, maitasun, erasun), ari, oitz (de esto solo tengo probabilidad) e izun; no siendo la t en el primero y la k en los tres últimos otra cosa que elemento epentético. Sin embargo, el valerse de tasun por cualidad, koitz por múltiplo, kari por causa ... y kizun por objeto final es muy conforme al genio de la lengua.  [Azkue, 1925:18-19]
Hortaz, Azkuerentzat, mekanismo hori, nondik sortú elementu askeak tikan elementu atxikiak, dá muy conforme al genio de la lengua. Dá, duda gabe, euskararen mekanismo bat, euskararen mekanismo propio bat, zein erabil daiteke baldin ikusi egoki. []

Etiketak: