"-(k)eta" vs "-(k)ide": hain antzekoak, hain ezberdin (ustez)

Zehazten genuen hemen nóla "-(k)eta" atzizkiaren jatorria izan zitekén, jarráiki Mitxelena, "-eta" latinoa, zeinek batzutan hartuko zuén "-k-" epentetikoa, nondik gero sortuko zén "keta" izena edo postposizioa.

Eta itxuraz behintzat pensa geinke ze "-(k)ide" antzekoa izan litekela, zeren kasu honetan ere existitzen dirá hitzak nola "bidaide" edo "gogaide" non "k" hori ez den agertzen, halan ze, trasladatuz analisia, pensa geinke ze jatorrizko elementua izanen litzaké "-ide" [nondik etorriko litzakén "-(k)ide" kin "k" epentetikoa], berdin nola lehen zén "-eta" [nondik zetorren "-(k)eta" kin "k" epentetikoa].

Baina, beti ere jarráiki Mitxelena, bi kasu horiek ondo ezberdinak izanen lirake, zeren "-ide" etorriko litzaké ti "-kide" arartez kontrakzioa, eta ez alderantziz, eta "-kide" ti "-ide" arartez epentesia:

La monoptongación no es, por el contrario, general y total cuando se ha perdido una consonante en la inicial del segundo elemento: anderauren "damoiselle" (Oih. Prov. 473), andrauren "mujer principal" (RS) de -guren; occid. begirune, begiraune "respeto, consideración"; Sauguis bidaide "compañero de viaje", gogaide "correligionario", de -kide, etc. [Mitxelena, FHV, 1990:116-117]

Esan nahi baita ze, hor, abiapuntua litzaké "kide" > "-kide" kin "k", eta kontrakzioz aterako litzaké "-ide". Alde horretatik (eta hori guztia horrela dela suposatuta), "-(k)eta" eta "-(k)ide" liraké ondo ezberdinak.

Azkenik, ondo interesarria iruditzen zaigu ze hala "-kide" (ustezko) jatorrizkoa (< "kide" ), nola "-ide" (ustezko) eratorria ("k" galduta), biek ere daukaté euren hitz askea: "kide" eta "ide". [780] [>>>]