Juan Garzia (1997): "Nik neuk, halako joskerak darabilten idazle zaharrekin aproba batzuk egin ditut aditzaren azken bokalean goranzko intonazio zintzilikatzaile hori azentu normal batez markatzeko"

Mintzo ginen herenegun buruzki interesa ze izan leikén seinalizazio bat noiz esaldiko informazio rhematikoena dén postverbala. Juan Garziak zioén: 

... , kontu tekniko batera iritsita gaude: arazoa intonazio berezi hori markatu gabe geratzea bada, zergatik ez dugu seinale berezi batez markatzen, eta kito?

Horrekin ados geundelarik, harritu egiten ginen noiz ikusten genuen ze Juan Garziaren lehen aukera seinalizatzailea zén ... apostrofo bat:

Baina, apostrofo bat?  

Aski litzateke, esate baterako, apostrofo bat [‘] eranstea aditzaren aurreko hitzari (edo, hobe, aditzari berari, aurrean) ... [Juan Garzia, 2013]

areago noiz gogoratzen dugun ze 1997an Juan Garziak aproba batzuk eginak zituen kin azentu normal bat. Ekar daigun berriro hona gure sarrera titulatzen "A azentu intonatibo zintzilikatzailea e Juan Garzia":

Azken sarreretan aritu gara mintzatzén buruzki erabilera e azentu ortografikoa an euskara (adibidez, hemen edo hemen), zein, bestalde, ez den batere gauza berria (ikus Leizarraga).

Eta gauza da ze agertu behar gara guztiz aldé erabilera hori, batez ere an hizkuntza bat zein, ondobidean, pasatu beharko litzaké tikan sintaxi batu estandar oso-buruazken bat (nagusiki SOV postpositiboa), nola den oraingoa, ki sintaxi desdoblatua, bikoitza, buruazken-burulehen, aukeran (SOVO pre eta postpositiboa), non, nola dioen Juan Garziak an Joskera lantegi respektu galdegai postpositiboak, premiazkoagoa da marka esplizitu bat (oraingoan, eta gustu handiz, erakutsi nahi dugu gure adostasuna kin Juan Garzia):

Galdegaia aditzaren ondoren datorrena izateko lizentzia hori gehiago zabalduko bagenu, berriz, premiazkoagoa litzaiguke lizentziaren marka esplizitu bat, irakurlea etengabeko zalantzan ibil ez dadin. Nik neuk, halako joskerak darabilten idazle zaharrekin aproba batzuk egin ditut aditzaren azken bokalean goranzko intonazio zintzilikatzaile hori azentu normal batez markatzeko:

Piramideak dirá...
San Benito bizi zén kobazulo batean.

[Juan Garzia, Joskera lantegi, 162]

Eta ez da oso desberdina gure azentua an "gabé...", nahiz gureak soilik nahi zuén apuntatu aurrera, gidatuz gure atentzioa eta intonazioa ki ondorengo hitzak, ez duelarik derrigor eskatzen zintzilikaziorik. Finean, gauza da ze gureak ez du deskribatu nahi nolako intonazioa egiten den: nolabait esan, gurea litzaké orokorragoa, norabide-seinale hutsa.

Azentu progresibo hori dá ondo lagungarria an transizioa tikan sintaxi buruazken hutsa ki sintaxi desdoblatua (hala nola an sintaxi desdoblatua bera: SOVO), afin lagundu interpretatzén, lehenengo kolpean, lehenengo begiratuan, zéin den norabidea e diskursoa.

Herenegun genioenez, ez dirudi apostrofoa aukera egokiena, ez baitirudi hain egokia nola azentu progesiboa (ez derrigor zintzilikatzailea, eta horregatik orokorragoa), beti ere optatiboa.