Gure azentu-marka an "gabé...": zeinu diakritiko bat
Dio Erramun Gerrikagoitia-k an aurreko sarrera (buruzki nóla izendatu azentu-marka an "gabé..."):
Respektu "ezberdintzailea" adjektiboa, esan ze horixe da (ezberdintzea) azken arrazoia ki erabili zeinu (marka edo azentu) hori, zeini, teknikokiago, deitu ahal diogún "diakritikoa", nola Erramun Gerrikagoitia-k dioskun: izan ere, etimologikoki signifikatzen dú justuki "distintiboa" edo "ezberdintzailea". Zeinu diakritikoak, bestalde, lotu ohi dira kin emaitza foniko diferenteak: adibidez, gaztelaniaren "tilde diakritikoak" lotu nahi dirá kin tonizitatea on silaba edo hitza zeini jartzen zaion azentu hori.
Bestalde, gure azentu-marka hori (an "gabé...") ez da zértan izan fonikoki intenso horietakoa (nola gertatu ohi den an gaztelaniaren azentu prosodikoa), nahiz báduen zerikusirik kin intonazioa: izan ere, adierazi nahi du intonazio berezi bat zek begiratzen dú aurrerantza, apuntatuz ki ondorengo elementua on sintagma, markatuz ze sintagma ez da amaitu, halan ze segitu beharko da irakurtzen harik amaitu sintagma, horrek dakarren intonazio-moldearekin.
Esan nahi baita ze gure azentu-marka hori (an "gabé...") ikus liteké finean nola marka diakritiko bat. [614] [>>>]
Egoquiago ilustren dut erabiltea "zeinu diacriticoac" ordezta erabili "azentu ezberdintzaileac"."Azentu" hitza aplikatu ahal da ki azentu prosodikoa eta baita ki azentu ortografikoa ere, nola "Euskaltzindiaren Hiztegia"-k zehaztu an bere bigarren adiera:
Zeren hola deitu izan dira holaco zeinuac direac soil zeinu (gabé relationeric kin entonationea) eta dira diacriticoac (dia + critico; arartez critica edo bereiztea) Zeren da soil zeinu ezberdintzailea egon ez dadin ambivalentziaric an iracurqueta. [Erramun Gerrikagoitia]
azentunahizta, noiz referitu soilik ki azentu ortografikoa, zehatzagoa litzake esatea "azentu-zeinua" edo "azentu-marka". Dudarik gabe, oso egokia da "zeinu" soila ere, zein den kontzeptu zabalagoa non sartzen dirén puntuak, komak eta bestelako zeinu ortografikoak.
1 iz. Hitz egitean, silaba jakin bati ezartzen zaion ahoskatze indar handiagoa edo tonu aldaketa. Euskal azentua. Zenbait euskalkitako azentuari eta doinuari dagozkion eztabaidak. Azentua bokal horrek zeramalako. Azentuaren bidez bereizten diren euskal hitzak.
2 iz. Azentu grafikoa. Frantsesez, "e" irekiak eta itxiak azentuen bidez bereizten dira.
Respektu "ezberdintzailea" adjektiboa, esan ze horixe da (ezberdintzea) azken arrazoia ki erabili zeinu (marka edo azentu) hori, zeini, teknikokiago, deitu ahal diogún "diakritikoa", nola Erramun Gerrikagoitia-k dioskun: izan ere, etimologikoki signifikatzen dú justuki "distintiboa" edo "ezberdintzailea". Zeinu diakritikoak, bestalde, lotu ohi dira kin emaitza foniko diferenteak: adibidez, gaztelaniaren "tilde diakritikoak" lotu nahi dirá kin tonizitatea on silaba edo hitza zeini jartzen zaion azentu hori.
Bestalde, gure azentu-marka hori (an "gabé...") ez da zértan izan fonikoki intenso horietakoa (nola gertatu ohi den an gaztelaniaren azentu prosodikoa), nahiz báduen zerikusirik kin intonazioa: izan ere, adierazi nahi du intonazio berezi bat zek begiratzen dú aurrerantza, apuntatuz ki ondorengo elementua on sintagma, markatuz ze sintagma ez da amaitu, halan ze segitu beharko da irakurtzen harik amaitu sintagma, horrek dakarren intonazio-moldearekin.
Esan nahi baita ze gure azentu-marka hori (an "gabé...") ikus liteké finean nola marka diakritiko bat. [614] [>>>]
Etiketak: azentuak, intonazioa
posted by Jesus Rubio at asteazkena, abuztua 07, 2019
1 Comments:
Nola da aritzea irequitzen bide berri hobeac lagunduz iracurleari hobequi eta aisago ethorri zait gogora ze hori "gabé. .." aiseago date ezarriric zeinu edo marra horizontal bat gainén e letra.
Haolan "gabē ..."
Argitaratu iruzkina
<< Home