Has gaitezen
Has gaitezen komentatzen artikulua zein aipatzen genuen atzo hemen, eta zein den hemen. Har dezagun lehenengo paragrafoa:
Ikus dezagun zer gertatzen den gaztelaniaz:
Goazen bigarren esaldira:
Kulturaren Europa izan nahi omen duenaren diseinuari ekin ahal izateko, Europako estatuburu eta ordezkari politikoak elkartu dira maiatzaren 2an eta 3an Parisko Komedia Frantsesaren egoitzan (haren simul et singulis leloaren sinbolismoarekin jokatu nahi izan dute antolatzaileek). Politikariez gainera, kultur arloko zortziehun bat intelektual eta artista europar ezagunek ere hartu dute parte. Eta, gidoiari jarraituz izan bada ere, diskurtso interesgarria garatu dute, besteak beste, Estatuen ezohiko sentsibilitate artistiko-kulturala adierazten bide duena.eta konpara dezagun kin honako hau:
Los jefes de estado europeos y otros representantes políticos se han reunido los días 2 y 3 de mayo en la sede de la Comedia Francesa de París para acometer el diseño de la que, según dicen, quiere ser la Europa de la Cultura (los organizadores han querido jugar con el simbolismo del lema de la sede: simul et singulis). Además de los políticos, han tomado parte unos ochocientos intelectuales del ámbito cultural, y, también, conocidos artistas europeos. Y, aunque siguiendo el guión establecido, han conseguido desarrollar un interesante discurso, que parece expresar, entre otras cosas, una sensibilidad artístico-cultural desacostumbrada por parte de los Estados.Euskaraz hasten da honela:
Kulturaren Europa...eta hori ez dakigu zer ote den: sujeto nagusia, objeto nagusia, osagarri baten osagarriaren osagarria ..., ez dakigu zein funtzio betetzen ote duen, eta horrek estutzen gaitu, eta jarraitu behar dugu aurrera, bilatzen oasi bat non jakin dezagun non ote gauden. Jarraitzen dugu:
Kulturaren Europa izan nahi omen duenaren...Hor ezin gara gelditu, eta aurrera:
Kulturaren Europa izan nahi omen duenaren diseinuari...Uf!, oraindik jarraitzen dugu jakiteke esaldi nagusian ote gauden, edo esaldi subordinatu batean, edo osagarri baten osagarri batean, ... Jarraitu behar dugu:
Kulturaren Europa izan nahi omen duenaren diseinuari ekin ahal izateko,...Bueno, beraz menpeko esaldia zen, menpeko esaldi finala, menpeko esaldi final konplexu samarra, baina oraindik jarraitzen dugu jakiteke ea menpeko esaldi hori ba ote dagoen beste esaldi menperatu baten mente, edo esaldi menperatu baten osagarri baten menpean, edo non dagoen eskegita: gure egonezinak hor dirau. Aurrera jo beharko dugu baldin aurrekoari koherentzia emanen badiogu:
Kulturaren Europa izan nahi omen duenaren diseinuari ekin ahal izateko, Europako estatuburu eta ordezkari politikoak...Hor ere ezin gara gelditu, ezin dugu egin pausa komunikatiborik (ha pausa zein egiten baita afin eman denbora entzuleari afin honek ongi prozesatu dezan aurrekoa). Beraz, jarrai dezagun, ea non demontre egin deakegun pausatxo koherente bat:
Kulturaren Europa izan nahi omen duenaren diseinuari ekin ahal izateko, Europako estatuburu eta ordezkari politikoak elkartu dira...Azkenean! Hor gertatzen da aurreneko pausa koherentea, non aurreko guztia ondo kokatuta daukagun.
Ikus dezagun zer gertatzen den gaztelaniaz:
Los ... jefes ... de ... estado ... europeos ... y ... otros ... representantes ... políticos ... se ... han ... reunido ... los ... días ... 2 ... y ... 3 ... de ... mayo ... en ... la ... sede ... de ... la ... Comedia Francesa ... de ... París ... para ... acometer ... el ... diseño ... de ... la ... que,... según ... dicen,... quiere ... ser ... la ... Europa ... de ... las ... Culturas.Horiek guztiak dira pausa koherenteak, zeinek ahalbideratzen dute entzuketa edo irakurketa pausatuagoa, koherenteagoa, progresiboagoa, ... eta askoz ahaltsuagoa, zeren, adibidez honela jarraitu genezake:
Los jefes de estado europeos y otros representantes políticos se han reunido los días 2 y 3 de mayo en la sede de la Comedia Francesa de París para acometer el diseño de la que, según dicen, quiere ser la senda que nos coduzca hacia un futuro de entendimiento entre todas las familias culturales de esta Europa nuestra.Euskaraz, nekez eutsiko da halako esaldi bat.
Goazen bigarren esaldira:
Politikariez gainera, kultur arloko zortziehun bat intelektual eta artista europar ezagunek ere hartu dute parte.Sujetua hain luzea denean, eta objeturik ez dagoenean, askotan egoki izaten da aditza jartzea aurre sujetua.
Además de los políticos, han tomado parte unos ochocientos intelectuales del ámbito cultural, y, también, conocidos artistas europeos.Konplexuago:
Además de los políticos, han tomado parte unos ochocientos intelectuales del ámbito cultural, y, también, conocidos artistas europeos comprometidos desde hace mucho tiempo con la defensa de unos mínimos sociales de vida cultural que permitan a todos los ciudadanos que así lo deseen integrarse plenamente en el pálpito cultural europeo.Eta azken esaldia:
Eta, gidoiari jarraituz izan bada ere, diskurtso interesgarria garatu dute, besteak beste, Estatuen ezohiko sentsibilitate artistiko-kulturala adierazten bide duena.Hor, ez dakigu "besteak beste" hori aurrekoarekin edo atzekoarekin ote doan, baina imajina dezagun atzekoarekin doala; hor, bukaera arte ez dakigu menpeko esaldia erlatiboa den edo nolakoa den, bukaera arte ez dugu pakerik.
Eta, gidoiari jarraituz izan bada ere, diskurtso interesgarria garatu dute, besteak beste Estatuen ezohiko sentsibilitate artistiko-kulturala adieraztea beharrezkoen zaigunean.Konparatu kin honako esaldia, non momentu oro dakigu non gauden:
Y, aunque siguiendo el guión establecido, los participantes han conseguido desarrollar un interesante discurso, que parece expresar, entre otras cosas, una sensibilidad artístico-cultural desacostumbrada por parte de los Estados.Eta hau ere idatzi genezake:
Y, aunque siguiendo el guión establecido, los participantes han conseguido desarrollar un discurso cuajado de detalles que parecen ser expresión inequivoca de, entre otras cosas, una sensibilidad artístico-cultural lo suficientemente fuerte como para que podamos empezar a mirar a los estados con unos ojos distintos a aquellos con los que les hemos venido mirando en los últimos tiempos.Ez dago konparatzerik, eta diferentzia horien eragileak dira estruktura eta baliabide prepositiboak, zeinek markatzen baitute diferentzia. [38] [⇶]
posted by Jesus Rubio at ostirala, maiatza 27, 2005
4 Comments:
Salute amico Jesus,
Gaurko BERRIAn Xabier Kintanaren articuloxka batean Lazarragaren texto bat irakurri ahal dugu:
Arçai polita, yc jaquingo doc eçe guec goaçela Dueroco riberara, çegaiti ençun dogu ezen Silvero derechan arçai batec dabela lucha andiac armatu comarcaetako arçai guztiaquin eta dagoala denporea asignadur(sic) egun seigarren eguneco eta ala ene lagun au eta ni goaç ara Silveroren jentilezac ecusterren çegaiti utra manera andian daçauen guztioc alabadu deuscue.
Nota: utra = ultra (gaurko gazteek "mazo" esaten dutenaren antzekoa).
Berari occurritu zaion bakarra hitanoaren inguruan mintzatzea izan da, zerbaixka ere aurkitu balu bezala. Leizarragak berak ere Kintanak aipatzen duen erabilera "hi haiz eta ni naiz" bezalakorik erabiltzen zekien.
Baina...
mintzatu al zaigu Lazarragaren erabiltzen duen syntaxisari buruz?
Ez, ez eta hitz batto ere.
Garaia heldua da noiz-eta argi eta garbi esan behar baitugu ezen Euskaltzaindia sobera dela eta ezen EUSKARA ERKIDE BATU BERRIA behar dugula!!!
Falsokeriarik ez!
Gora Euskara!
Behera Euskaltzaindiaren euskara falsoa!
Josu Lavin
***********
Los jefes de estado europeos y otros representantes políticos se han reunido los días 2 y 3 de mayo en la sede de la Comedia Francesa de París para acometer el diseño de la que, según dicen, quiere ser la Europa de las Culturas (los organizadores han querido jugar con el simbolismo del lema de la sede: simul et singulis). Además de los políticos, han tomado parte unos ochocientos intelectuales del ámbito cultural, y, también, conocidos artistas europeos. Y, aunque siguiendo el guión establecido, han conseguido desarrollar un interesante discurso, que parece expresar, entre otras cosas, una sensibilidad artístico-cultural desacostumbrada por parte de los Estados.
Josu Lavinen itzulpena:
Estatuburu europarrak eta beste ordezkari politikoak bildu dira maiatzaren 2 eta 3an Pariseko Komedia Frantsesaren egoitzan ekin ahal izateko diseinuari Kulturen Europa izan nahi omen duenarena (antolatzaileek jokatu nahi izan dute egoitzaren leloaren symbolismoarekin: simul et singulis). Politikariez gainera, parte hartu dute zortziehun bat intelektualek kultur arlokorik, baita artista europar ezagunek ere. Eta, ezarritako gidoiari jarraitu arren, lortu dute diskurtso interesgarria garatzea, adierazten bide duena, besteak beste, ezohiko sentsibilitate artistiko-kulturala Estatuen partetik.
Kaixo Josu:
1.- Zure itzulpena doa ti bide ona: jarri dituzu buru batzuk aurre euren osagarriak (aditzak aurre euren osagarriak, eta osagarriburu batzuk aurre euren azpiosagarriak). Ez ahaztu, ordea, ezen preposizioak ere dira buruak: ha buruak hon sintagma preposizionalak.
2.- Ordenaz gain, transgreditu duzu arau gramatikal bat, izan ere, izan beharko litzateke:
... ekin ahal izateko diseinuari Kulturen Europa izan nahi omen duenarenari.
Atzizkien pilamendu hori da oztopo bat afin garapena gerta dadin.
2.- Transgresio horiek onartzen ditut, noski (izan ere, transgresio garakorrak dira), baina, hala ere, bistan da ezen ordena komunikatiboa (SVO, ...) hobe inplementatzen da erabiliz baliabide prepositiboak ezi baliabide pospositiboak. Ala ez?
3.- Duda baduzu, itzuli, mesedez, beste hiru esaldiak zein agertzen dira an nire mezua?
Caro amico Jesus,
Ezina. Beste bi esaldiak dignoki euskaratzea ezina zait, are zailago euskara batutik hurbilen legoen euskarara itzuli beharko banu.
Duela 4 urte presentatu nuen Romanica (erdal hizkuntza erkide batua) eta beraz badakiket zer den hizkuntza batu bat.
Romanicaren casoan 4 hizkuntza romanico principalak hartu nituen oinarritzat unificatione linguisticoa egin nezantzat. Evidenteki ezin includi nitzakeen hizkuntza romanicoetan existitzen ez diren termino eta structura grammaticalak.
Euskara batuaren casoan, ordea, bestela gertatu da. Euskal hizkuntzetan sekulan ere erabili ez diren termino eta structura grammaticalak onartuak izan dira inork ere deus ere esan gaberik.
Euskara balitz bezala aurkezten zaizkigun hitz asko eta asko, hala nola, forma verbalak ere sartu dizkigute. Euskara mintzatuan bezala idatzizkoan ere eroso erabiltzen ziren structura grammaticalak ez dira onartu nahi izan, haiek existitzen ez balira bezala.
Zein texto bizkaierazkotan agertzen zaizkigu hau, hori eta ha demonstrativo prepositionalak? Ez al dira existitzen, ala?
Euskara batuaren kontuarekin euskara berri bat sartu nahi izan digute, zeina egiatan egiazko euskaratik mila kilometrotara baitago eta bi mila kilometrara egungo euskaldunen beharrizanetatik.
Hauxe da egia euskaldun jatorrok entzun nahi ez dutena.
Hasteko eta behin, euskara batu berri bat stabilitu behar litzateke egiazko usadioan oinarritua.
Honetan gure classicoek zeresanik asko baleukakete. Hura egin ledinean, adierazpen beharrizan berriak aztertu beharko lirateke eta haiei erantzun egokia eman.
Minimo batzuk onartuak izan ez daitezen bitartean jai daukagu.
Niri itxarotea dagokit, besteek lan hau egin dezaten arte itxaron beharko dut, zeren ez baitut uste Academia pro Lingua Romanicako presidente naizenoni dagokidanik horrexen alde mintzatzea.
Sobera, gehiegi eta larregi mintzatua naiz euskal foro askotan, non-eta aminni bat makurtu naizen guztietan ongi porkulatu bainaute. Adibidez, sustatu.com lekuan, non adierazpen askatasuna ukatu baitzait.
Orain kontento nago neure ROMANICArekin, ikusi adibidez azkenik prestatu dudan itzulpena:
http://civilizationetlinguauniversal.blogspot.com
Bon, orain creatu dut blog hori, baina itzulirik nuen 2001ean.
Hizkuntza hori zeharo hizkuntza romanico erkide batua da zeina edozein romanophonok erraz ulertzen baitu.
Edo beste hau:
http://constitutioneuropea.blogspot.com
Pena sentitzen dut euskara batua ez baitzaio heltzen Romanicari ez eta orkatiletaraino ere.
Haiek dakikete zer egiten duten, baina egunen batean etorkizuneko euskal gizarteari kontuak rendatu beharko dizkiote eta haien izen guztiak euskararen historiatik ezabatuak izango dira ezinbestez.
Josu Lavin
Argitaratu iruzkina
<< Home