Ez diote galdera handienari begiratu ere egin nahi!
Ricardo Gómez hizkuntzalariak eskaintzen digu hurrengo aipua (hartua ti Stephen Jay Gould):
Gauzak horrela, ez da dudarik ezen hizkuntzalaritzan (edo/ta hizkuntz ekonomian) galderarik handiena dá diluzidatzea ea hizkuntza batzuen eboluzio sintaktko deduktiboak eragin ote die hizkuntza horiei abantaila komunikatibo esanguratsua edo ez respektu hizkuntzak zein, arrazoi bategatik edo bestegatik, ez baitute mamitu halako eboluzioa.
Erantzun al daiteke at galdera hori? Bai, izan ere, berdin nola bádauden soluzio komunikatibo hobeagoak eta txarragoak barne hizkuntza bat eta bera, era berean ere egon daitezke soluzio komunikatibo hobeagoak eta txarragoak noiz konparatzen ditugu hizkuntza ezberdinak.
Ikusi beterik ez dago Ricargo Gómezen goiko testuaren hasiera:
Nik uste ze goiko aipu hori dá berdin sujerentea nola aplikagarria at euskal hizkuntzalariak ze ikertzen baitute aingeruen sexua noiz-eta euren aurpegien aurrean daukaté arazo, galdera eta erantzun guztien ama (Euskal Herrian gehiago agerian ezi beste inon, seguru asko).
Baina, ez diote galdera handienari begiratu ere egin nahi! [53] [⇶]
Ia-ia esan daiteke zientifiko on bat dela erantzun daitekeen galderarik handiena bereizteko kapaz dena... eta egundokoak ematen duten gai alferrekoak saihesteko kapaz dena.Karakterizazio horretan inplizitu doa ze existitzen dira galdera batzuk zein baitira handiagoak ezi beste batzuk; eta inkluso eze badira galdera batzuk zein kontsideratu daitezke galdera handienak respektu beste batzuk zein, ondorioz, izanen baitira txikiagoak eta, muturrean, txikienak (edo, aipuari jarraiki, are laferrekoak).
Gauzak horrela, ez da dudarik ezen hizkuntzalaritzan (edo/ta hizkuntz ekonomian) galderarik handiena dá diluzidatzea ea hizkuntza batzuen eboluzio sintaktko deduktiboak eragin ote die hizkuntza horiei abantaila komunikatibo esanguratsua edo ez respektu hizkuntzak zein, arrazoi bategatik edo bestegatik, ez baitute mamitu halako eboluzioa.
Erantzun al daiteke at galdera hori? Bai, izan ere, berdin nola bádauden soluzio komunikatibo hobeagoak eta txarragoak barne hizkuntza bat eta bera, era berean ere egon daitezke soluzio komunikatibo hobeagoak eta txarragoak noiz konparatzen ditugu hizkuntza ezberdinak.
Ikusi beterik ez dago Ricargo Gómezen goiko testuaren hasiera:
Ia-ia esan daiteke zientifiko on bat dela erantzun daitekeen galderarik handiena bereizteko kapaz dena...Konparatu kin hau:
Casi se puede decir que un buen científico es aquel (que es) capaz de distinguir la pregunta más grande que se pueda responder ...Ohar gaitezen ze estruktura horren irekitasunak ahalbidetzen digú ematen xehetasun gehiago ere:
Casi se puede decir que un buen científico es aquel (que es) capaz de distinguir grandes preguntas que se puedan responder más allá de toda duda razonable ...Gero, goiko zitak bádu bigarren partea ere:
Ia-ia esan daiteke zientifiko on bat dela erantzun daitekeen galderarik handiena bereizteko kapaz dena... eta egundokoak ematen duten gai alferrekoak saihesteko kapaz dena.Uf! Mesedez, konparatu kin ondoko itzulpen literala:
Casi se puede decir que un buen científico es aquel que es capaz de distinguir grandes preguntas que se puedan responder, y que es capaz de evitar temas inútiles de apariencia grande.edo, gutxixeago literalki:
Casi se puede decir que un buen científico es aquel capaz tanto de distinguir grandes preguntas que se puedan responder, como de evitar temas inútiles de apariencia grande.Ricardo Gómez-ek onartu beharko luké diferentzia komunikatibo esanguratsua zein, oro har, existitzen baita inter erabiltzea estruktura induktibo-antiinformatiboak, eta erabiltzea estruktura deduktibo-informatiboak (ordena ez baita berdin); bai eta, bide beretik, onartu beharko luke diferentzia komunikatibo esanguratsua zein, oro har, existitzen baita inter hizkuntzak ze aski sistematikoki ordenatzen dituzte euren komunikagaiak an modu induktibo-antiinformatiboa, eta hizkuntzak ze aski sistematikoki ordenatzen dituzte euren komunikagaiak an modu deduktibo-informatiboa.
Nik uste ze goiko aipu hori dá berdin sujerentea nola aplikagarria at euskal hizkuntzalariak ze ikertzen baitute aingeruen sexua noiz-eta euren aurpegien aurrean daukaté arazo, galdera eta erantzun guztien ama (Euskal Herrian gehiago agerian ezi beste inon, seguru asko).
Baina, ez diote galdera handienari begiratu ere egin nahi! [53] [⇶]
Etiketak: Ricardo Gómez, zientzia
posted by Jesus Rubio at astelehena, urria 17, 2005
4 Comments:
Txopi hor ari zaigu esaten ari ezen hizkuntza batek behar du valio kommunikatzeko. Bere hitzak ekarririk hona hizkuntzak, gauza guztien gainetik, komunikatzeko tresnak dira.
Hortaz ere ari da Berria egunkariko arduraduna hon euskara Irene Arrarats an gaur estreinatuberri duen bloga: Komunikazioa(-inkomunikazioa), komunikabideak, komunikatiboa, komunikagarritasuna... Hizkuntzaz hizketan hasi eta horiek guztiak aipatu, dena bat. Eta amaitzen du bere kommentarioa aipua eginik at Émile Benveniste dioela honek “Bien avant de servir à communiquer, le langague sert à vivre”, ezen, aitzinetik valio kommunikatzeko, hak hizkuntzak valio du bizitzeko.
Hak Irene Arrarats zeozertarako jarriko zuen hau aipu kriptiko edo quasikriptiko hau, zeina nik ez dut konprenitzen xuxenki gabe explikationerik. Uzten nauelarik durduzatua, groggy eta jakin gabe zer da erran edo kommunikatu nahi diona hak Irene Arrarats irakurleari. Lortu duke impassea eta suspensea, hori behintzat bai.
Ideia sano polita eta ona hori libertatearena. Opa dizuet suerte on bat zuei, opa dut ere guri euskaldunoi.
Baita ere detaille bat ezen azertu bat da nire ustez at deitzea @-ri. Arrotzhitz on bat zeinak saihestuko du edo ahal luke hori diskusione toto orai arteko hori.
Kaixo Ricardo:
Ez al duzu ikusten?
"Casi se puede definir al buen científico como la persona con el sentido común de discernir la pregunta más grande que es posible contestar... y de evitar los temas inútiles que suenan más imponentes."
versus
"Ia-ia esan daiteke zientifiko on bat dela erantzun daitekeen galderarik handiena bereizteko kapaz dena... eta egundokoak ematen duten gai alferrekoak saihesteko kapaz dena."
Zure itzulpena da gutxiago prezisoa (definir ... como ...? sentido común?), gutxiago koherente-pausatua (Ia-ia esan daiteke zientifiko on bat dela erantzun daitekeen galderarik handiena ?), gutxiago irekia (... que se puedan responder más allá de toda duda razonable ?), gutxiago progresibo-diskursiboa (... eta egundokoak ematen duten gai alferrekoak saihesteko kapaz dena.?), ...
Diozu ezen euskaratu nuen ahal izan nuen moduan (ez naiz itzultzaile profesionala, zer esanik ez).
Edozeinek (itzultzaile profesionala izan gabe ere) itzul dezake euskaratik gaztelaniara, eta itzulpena izanen da hobea (ulerterrazagoa) ezi orijinala; baina inork ezin du kontrakoa egin (ez euskal hizkuntzalariek, ezta itzultzaile profesionalek ere).
Ez al dizu horrek ematen zer pentsaturik?
Bestalde, zer egin behar da euskal testu bat ulergarriagoa egiteko?
Ba, oro har, "buruak" aurrerago jarri; hain zuzen ere hori berbera zein egiten baita sistematikoki an hizkuntza buru-lehenak ("head-first").
Hauxe da zure itzulpena:
Ia-ia esan daiteke zientifiko on bat dela erantzun daitekeen galderarik handiena bereizteko kapaz dena... eta egundokoak ematen duten gai alferrekoak saihesteko kapaz dena.
Eta hau nirea:
Casi se puede decir que un buen científico es aquel que es capaz de distinguir grandes preguntas que se puedan responder, ... y que es capaz de evitar temas inútiles de apariencia grande.
Nik ez dakit nondik ateratzen duzun ezen nire itzulpena da “originala” (zentzu txar horretan).
Itzulpen ia guztiz testuala litzateke hau:
Casi se puede decir que un buen científico es aquel que es capaz de distinguir la mayor pregunta que se pueda responder, ... y que es capaz de evitar temas inútiles de apariencia grande (impresionante).
Alde batetik, argi dago ezen ez bata ez bestea ez zaizkidala batere kostatu (ia zuzenean egin ditut), eta bestetik, argi dago ezen bai bata bai bestea dira ondo argiagoak (objetiboki koherenteagoak, irekiagoak, progresiboagoak ...) ezi zurea, zein baita aski traketsagoa ezi liburuko zita.
Argitaratu iruzkina
<< Home