osteguna, iraila 29, 2005

Gotzon Garateren kalko oker eta inulergarriak

Kritikatu genuen, hemen eta hemen, euskara à la japonesa kin bere esaldi aldrebestuak harik mutur absolutuki inulergarriak; eta gauza da ze báda beste aldaera bat barne euskara à la japonesa, zein den euskara naifa, eta zeinen erakusle argienetako bat litzateke Gotzon Garate eta bere eredua guztiz beterik on esaldi hiperlaburrak ezin hobeto estrukturatuak segun molderik altubianoenak.

Baina, inkluso euskara naif horren maisuek izaten dituzte momentuak on debilidadea, non duten sentitzen esaldi konplexutxuagoen beharra. Eta orduan, han ere, an santutegia on sinplizidade fortzatua, agertuko zaigu mamua on estuasuna, jarriz an ebidentzia ereduaren mugatua. Gaur bertan, Garatek du idatzi hau:
Badirudi guk milioi bat ez garen euskaldunok eta euskara gal zorian daukagunok, gaztelaniaz mintzo diren 300 milioi eta dozenaka gobernuz babestuak direnak geure arma arrojadizaz eho eta suntsitu nahi ditugula.
Hortxe ditugu estuasunak, zein diren agertuko an momentua non gutxien espero ditugun. Gaztelaniaz litzateke honela:
Parece que nosotros los euskaldunes, que no llegamos a un millón, y que tenemos al euskara a punto de perderse, queremos machacar y exterminar con nuestra arma arrojadiza a 300 millones de hablantes del castellano que están protegidos por docenas de gobiernos.
Edo
Parece como si nosotros, menos de un millón de euskaldunes con nuestra lengua a punto de desaparecer, quisiéramos machacar y exterminar con nuestra arma arrojadiza a 300 millones de hispano(hablante)s protegidos por docenas de gobiernos.
Bide batez, esan dezadan ze Garateren goiko esaldi hori litzateke kalko okerra segun Juan Garzia, zeren hor gure purista estrukturalak erabiltzen baitu "–n" atzizki erlatiboa afin itsatsi perpaus erlatibo esplikatiboak, bai aurretik eta bai atzetik. Adibidez:
... miloi bat ez garen euskaldunok (kalko okerra segun Juan Garzia)

... milioi bat ez garen euskaldunok eta euskara gal zorian daukagunok (bi aldiz kalko okerra segun Juan Garzia, aurretik eta atzetik)
Beraz, Garateren esaldi horrek izanen lituzke kalko okerrak segun Juan Gariza, eta gainera ez da ulertzen! A ze martirioa! [50] []

Etiketak: ,

6 Comments:

Blogger Erramun Gerrikagoitia said...

Buruz kalkoak ez naiz hasiko ezer esaten ze horrek ez dit ardura gehiegirik zeren nire ustez ez du importantzia handiegirik den edo ez kalkoa baldin balio badu elkar ulertzeko, baina kalkoak berez zergatik izan behar du txarra, nik esango nuke aitzitik ezen berez da ona eta mesedegarria kalkoa.

Hak Jesus Rubio diosku ezen ez da ulertzen hori paragraphoa, baina orduan nola egin du bi traduktione horiek, zeren ulertu izan ez balu ezin zukeen egin traduktionerik. Behintzat nik ulertu dut originala hon Gotzon Garate eta baita bi traduktioneak hon Jesus Rubio.

Ez dakit, hori da nire aburua.

osteguna, iraila 29, 2005 9:06:00 PM  
Blogger Avalanche said...

Garateren textua:

Badirudi guk milioi bat ez garen euskaldunok eta euskara gal zorian daukagunok, gaztelaniaz mintzo diren 300 milioi eta dozenaka gobernuz babestuak direnak geure arma arrojadizaz eho eta suntsitu nahi ditugula.

Rubioren itzulpena:

Parece que nosotros los euskaldunes, que no llegamos ni a un millón, y que tenemos al euskara a punto de perderse, queremos machacar y exterminar con nuestra arma arrojadiza a los 300 millones de hablantes del castellano, que están protegidos por docenas de gobiernos.

Lavinen itzulpena:

Parece que nosotros los euskaldunes que no somos un millón y los que tenemos al euskara a punto de perderse, queremos machacar y exterminar con nuestra arma arrojadiza a los que están protegidos por docenas de gobiernos y 300 millones que hablan en castellano.

Ikusten duzuenez, neure itzulpena Garateren euskara hori bezain kaxkarra da, edo argi eta garbiago esanda: una putísima mierda.

Ze ostia saldu nahi digute euskara erkide batuaren ordez?

Josu Lavin

osteguna, iraila 29, 2005 11:07:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Kaixo Txopi:

Ez daukat dudarik ezen badaude mila arrazoi per mirestu Gotzon Garate (edo Juan Garzia, edo Ricardo Gómez, edo ...). Baina, hizkuntzalari modura, ez dut uste bere(n) jarrera mirestekoa denik.

Gotzon Garatek ikusten du arazoa, nola edo hala:

"Euskaraz perpausa(sic) zailak irakurtzen ditugu. Batzuetan erdararen kalkoak direlako. Ia ulertezinak dira" [G. Garate, Euskaraz ongi idaztea zer den, Karmel, 2005-01]

Baina gure hizkuntzalaria ez al da konturatzen ezen esanguratsuki hobeto ulertzen ditugu esaldi ia ulertezin horiek beroriek noiz irakurtzen edo entzuten gaztelaniaz?, zergatik?, ez al du soka horretatik tiratu nahi?, ez al da konturatzen ezen ebidentzia horren atzean dago arazo estruktural-funtzional orokor esanguratsu bat?

Baina, berdin da. Gotzon Garate da fundamentalista bat hon egitura sintaktikoa: euskaran ukitu daiteke lexikoa, baina ez, inondik inora, egitura sintaktikoa. Eta arazoa egitura sintaktikoan bada?

ostirala, iraila 30, 2005 1:03:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Kaixo Erramun:

Niretzat ez da kalkoa ere. Kalkoarena Juan Garziaren kontu lamentable bat da. Esplikatiboak eman daitezke kin “-n” edo kin “zein”, eta restriktiboak berdin.

Bestalde, Garateren esaldi hori da astuna (adibidez, aditza bukaeran), nahasia (interpretazioan) eta traketsa (gaztelaniaz esanguratsuki hobeto irakurtzen-ulertzen da).

Ezin uka ezen estanpa bitxia da: alde batetik daukagu Garate ortodoxoa, eginez kalko oker bat segun Garzia ortodoxoagoa; eta, bestetik, daukagu Garzia, ikusiz nola bere teoria purua hon erlatiboak ez dator bat kin praktika hon purista sintaktiko handi bat ze idatzi ditu hainbat liburu eta artikulu kritikatuz erderakadak, euskara txarra, kalkoak, .....

ostirala, iraila 30, 2005 1:11:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Kaixo Josu:

Diozu ezen:

"... neure itzulpena Garateren euskara hori bezain kaxkarra da, ..."

baina, zurea hobea da: aditza doa askoz aurrerago (adibidez).

Bestalde bitxia da nola Garatek ekiditen du erabilera hon ergatiboa an “... gobernuz...” , eta nola ematen du sujeto pasiboa kin instrumentala, zein baita kalko bat hon
“ par” pasiboa. Kalko hori, seguru nago, ez da Juan Garziaren gustukoa izanen. Eta Garateren gustukoa bai?

ostirala, iraila 30, 2005 1:20:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Txopi-k zioén an komentario bat zein galdu den:

THURSDAY, SEPTEMBER 29, 2005 4:14:00 PM

Miresgarria da gotzon Garateren jarrera. Egia da bere proposamenak ez duela ez
buru eta ez hankarik, zeren hiztunak esaldi konposatuak asmatu badituzte,
zerbaitengatik izan da, alegia esaldi sinpleak komunikazioa askoz mugatuagoa
dutelako. Hala ere Garate jauna apoiatzen dut; Zergatik? Behintzat proposamen
bat eskaintzen saiatzen delako. Azken finean denborak erakutsiko du bere
ikuspegia oso mugatua dela. Askoz larriagoa iruditzen zait gure Gramatikari Txit
Gorenen jarrera, hau da, ez dutela arazorik inon ikusten, egungo Euskararen
egoera katastrofikoaren aurrean begiak ixten dituztela. Hor dago koxka, hor dago
benetako gaitza. Eta arazoaren aurrean soluzioak bilatzen dituztenei, ongi etorria
ematen diet, nahiz eta beraien proposamenak funtsik ez izan.

Txopi

igandea, martxoa 24, 2024 10:47:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home