ostirala, uztaila 20, 2018

Lertxundiren ustez, beti esan behar al dugu "inpotentzia"?

Dio Anjel Lertxundik an bere Anti-lingua eta beste ele-mele batzuk (Berria, 2018-7-1):   
Errealitatea lanbrotu eta manipulatu nahi duenak higuina die hitz aratzei, esaldi gardenei. Etsai ditu. Antilingua praktikatzen duenak «terrore semantikoa» dio (espresio hori ere Calvinorena da) errealitatea zuzen izendatzeari, lanari lan eta esplotazioari esplotazio deitzeari. Halako batek agente komertziala deitzen dio saltzaileari, merkatu ekonomia kapitalismoari, lan-osteko konpainia prostituzioari, disfuntzio zutikorra inpotentziari... [Lertxundi, 2018]

Hitzak erabiltzean, berdin nola beste edozein elementu linguistiko erabiltzean, izaten ditugu gure helburu komunikatibo konkretuak, gure intentzio pragmatiko zehatzak, eta horregatik aukeratzen ditugu hitz batzuk eta ez beste, zeren segun zéin aukeratu, hobeto edo txartoago beteko dugu gure intentzio komunikatiboa, askotan konplexua.

Adibidez, merkatu-ekonomia eta kapitalismoa ez dira sinonimo pragmatikoak. Eurekin batera eramaten dituzte planteamendu diferenteak, ikuspuntu diferenteak, azentu diferenteak, intentzio diferenteak. Merkatu-ekonomia neutroagoa da, jartzen duelarik bere azentua an merkatu inpersonala zeintatik segituko litzake emaitza soziala. Kapitalismoak, aldiz, jartzen du bere begia gáin kapitala, zein kontrajarriko litzake ki lana: nolabait esan, izendapen hori apuntatzen ari da ki oposizioa artén kapitalistak eta langileak, horrek ematen diolarik askoz tensio handiagoa respektu merkatu-ekonomia neutroagoa.

Gauza da ze gure hitzak izaten dira zuzeneko ondorena e gure intentzio komunikatiboa, eta hala bada, hizkuntza teknologikoki ondo erabilita egonen da. Jendeak izaten ditu intentzio komunikatibo diferenteak, eta horrelaxe espresatzen da: diferente; baina horrek ez du esan nahi ze bere expresio diferente horiek linguistikoki txarrak direnik.  

Hain pragmatikoki desegokia da erabiltzea kapitalismoa noiz nahi den azpimarratu a inportantzia e merkatua an sistema ekonomiko bat (maltzurki edo ez), nola erabiltzea merkatu-ekonomia noiz nahi den azpimarratu a inportantzia e kapitala (maltzurki edo ez). Zeren, komunikatzean, gure helburua da justuki-ze expresioa eta intentzio komunikatiboa bat etor daitezen, efizienteki eta efektiboki, ahalik eta hobetoen. Intentzio komunikatibo hori edozein delarik ere.

Jakina, inpotentzia eta disfuntzio zutikorra ere ez dira sinonimo pragmatikoak, eta bakoitzak du bere lekua. Kuestioa da erabilera eta intentzio komunikatiboa bat-etor daitezen. Edo, akaso Lertxundiren ustez, beti esan behar al dugu inpotentzia? Beti esan behar al dugu kapitalismoa? Beti esan behar al dugu ...? (hemen irakurleak aukera ditzake esapide diferenteak)?

Hori da ukatzea hizkuntzaren alde pragmatikoa, guztiz pobretuz hizkuntza, komunikazioa eta ... elkarbizitza. []

Etiketak: ,