Euskara estandarrak ez ditu asebetetzen, ezta urrutitik ere, ez behar landuagoak, ezta behar kolokialagoak ere

Hizkuntza baten praktika normalizatua dá mugitzen an continuum bat artén erabilera landuagoa eta erabilera kolokialagoa, halatan ze hiztunak aukeraten ditú, momentu bakoitzean, hóriek baliabide sintaktiko, lexiko eta fonetikoak eze irizten ditu egokien afin lórtu bere helburu komunikatiboak. Continuum pragmatiko horretan, oro har, behar komunikatiboak egon beharko liraké ondo asebeteak, eta oso bereziki an textuinguru linguistikoak non existitzen dirén, aukeran, alternatiba linguistiko (hizkuntza, sintaxi) ondo potenteak, flexibleak eta eraginkorrak, edozein esparrutan ere.

Edozein kasutan, baina oso bereziki egokiera horretan, bide bakarra izanen da aberástea, edo gutxienez saiatu aberásten jarduera komunikatiboa (landuagoa eta kolokialagoa) kin aportazio esanguratsuki funtzional guztiak zein diren edo egon ahal diren eskura, gradualki baina seguru. Baina, zer gertatu da? Ba, gertatu da ze...

1. euskara batu estandarrean, euskaratik borratu dirá mendeak on flexibilizazio sintaktiko burulehena, literarioa eta mintzatua ere, zeintan sortu eta erabili ziren hainbat baliabide eta mekanismo sintaktiko zein jarraitu beharko lirakén lantzen, ohi moduan, afin jarráitu kin prozesu evolutiboa on euskararen sintaxia aldé estruktura irekiago, potenteago, flexibleago eta eraginkorrago bat (erlatiboki abantailatsuagoa an esparru komunikatibo guztiak), zein ez soilik ez den potentziatu, baizik ze, kontrara, oztopatu egin da, hainbateraino non gelditu baitá estandar sintaktiko bat erlatiboki pobrea, erlatiboki rigidoa, erlatiboki ahula, erlatiboki monotonoa, erlatiboki astuna eta erlatiboki gutxi eraginkorra.
2. euskara batu estandarrean, euskaratik borratu dirá hainbat hitz eta hitz-forma, hala landuagoak nola kolokialagoak, zein ziren eta diren ondo baliagarriak, funtzionalak, argiak eta kasu askotan internazioanalak ere, eta zein nahi izan diren ordezkatu kin aukerak zein, ez gutxitan, zirén luzeagoak, lausoagoak, anbiguagoak eta gutxiago erabilgarriak, apárte gutxiago eraginkorrak.
3. euskara batu estandarrean ez dira landu kontrakzioak eta bestelako errazpideak (aráuz egoera pragmatikoa), zein diren beste aukera ondo erabilgarri bat afin aukeran koipéztatu engranajeak on jarduera estandarra: kontuan hartu ze, zenbat eta motor sintaktiko gutxiago potentea izan (zenbat eta sintaxi buruazkenagoa izan), hainbatenago eskertzen dirá kontrakzioak eta errazpideak afin, ahal den neurrian, goxatu jarduera eta, zertxobait bada ere, gutxiagotu silaba kopuruak.

Horrekin guztiarekin, eta gure kontextu linguistikoan, daukagu estandar bat zek ez ditu asebetetzen, ezta urrutitik ere, ez behar landuagoak, ezta behar kolokialagoak ere. [383] [>>>]