Báda esparru zabala bezain kritikoa haruntzago ze esangura hutsa

Aurreko sarreran irakurtzen genuen a-expresioá "con negación expletiva", referitua ki "ez" partikula an "zeinda ez...":

(Con negación expletiva). Oba da bada zerbait luzatu estudijuetan, zeinda ez arin aringa ordendu. JJMg BasEsc 218. Naijago dot ill, ta sepulturaan sartu, zeinda ez ausi Jangoikuaren agiñduba. Ib. 143. [OEH]

Baina, zértan da expletivoa "ez" partikula hori? Ikus dezagun zer dioskun Sareko Euskal Gramatikaren glosategiak:

Espletibo: Perpausaren esanahian ezinbestekoa izan gabe, balio espresiboa eransten duen hitza edo esapidea. [SEG]

Hor beraz nabarmentzen dá arrazoi expresiboa. Ikus RAEren definizioa an bere sekzioa gain termino linguistikoak:

Expletivo-va. Se aplica a la palabra o elemento que no resulta imprescindible ni para la correcta construcción ni para la comprensión del enunciado, pero que aporta mayor expresividad o hace más armoniosa la frase. Son expletivos en español los elementos resaltados en los ejemplos siguientes: Apenas si se cansó; Es mejor que cantes que no que bailes. [RAE]

Eta, Google-en "expletivo" bilatuta, lehen agertzen zaigun definizioa dá hauxe:

Expletivo: [palabra, expresión] Que se utiliza para hacer más llena, intensa o armoniosa la frase, aunque no se necesite para entender su significado. ["la palabra ‘bien’ es expletiva en construcciones conjuntivas como ‘antes bien’, ‘o bien’, o ‘pues bien’"].

Hemendik nabarmenduko genituzke bi helburu linguistiko noiz erábili partikula edo expresio expletiboak:

• Helburu expresiboa, bilatuz adibidez ze mezua indartsuago hel dadin ki bere jasotzailea (esangura berdina izanik ere).
• Helburu argitzailea, bilatuz ze mezua argiago ailega dadin ki bere jasotzailea.

Maila sintaktikoan ere, esangura hutsaz gain, kruzialak izanen dira argitasuna eta adierazkortasuna, biak direlarik ezinago erabakiorrak ki lortu efektibitate-kota altuagoak an komunikazioa (argitasun-eza ez da baizik efektibitate-falta maximoa noiz expresátzen edozer).

Eta gauza da ze hitz-ordena burulehenak horixe eskaintzen du, oro har: aukera potenteagoak, argiagoak, expresiboki moldagarriagoak eta finean efektiboagoak. Báda esparru zabala bezain kritikoa haruntzago ze esangura hutsa. [579] [>>>]