Zertako nahi dugu adizki bat baldin ez bada funtzionala?
Gogora dezagun orain...
hola konfirmatúz paradigma horien irregularitate handia (kontuan har bedi ze Larramendik asko baloratzen zuén, eta goraipatzén, aditzaren regularitatea), aparte luzera eta konplexitate nabarmenak.
Josu Lavinek dio:
Hortaz, ez litzake harritzekoa ze Larramendik, noiz edo noiz, nola edo hala, deduzi zitzan zenbait adizki afinda beté osoki bere adizkitegiak (ordezta akaso utzí hutsuneak an formak zein, sinpleki, ez ziren erabiltzen). Larramendik erakutsi nahi zuén euskal aditzaren exzelentzia eta logika regularra (nahiz kasu honetan ez ziren hain regularrak), eta, garai hartan, halako forma luze eta konplexuak akaso gerta zitezkén luzigarri.
Baina. deduzitzen jartzekotan, gaurko ikuspegitik behinik behin, onena litzake deduzitzeá forma labur eta sinpleak (ahal delarik), eta ez horregatik gutxiago propioak. Esan nahi baita ze, batuari begira, egin beharko zen askoz ahalegin handiagoa afinda bilatú edota deduzitú adizkiak zein (adibidez an subjuntiboa, eta antzekoak) izan zitezen laburragoak eta sinpleagoak, ez izanik horregatik gutxiago regularrak.
Zeren, zertako nahi dugu adizki bat baldin ez bada funtzionala? [⇶]
...zér zioen Pello Salaburuk noiz kritikatu baitzuen nire "Euskararen garabideak" an bere "Euskararen etxea" (2002:177):Eta justuki klase horretakoak dirá atzo aipatutako "dietzaizkidatzuten", "ditzaizkitzuguten", edo "dizkitzagutzuten" formak, zeini gehitu geneiozké, adibidez, beste hauek ere:
Harritzekoa egin zait, bide batez esango dut, euskal aditzaren morfologia konplikatuaz hitz erdirik ez esatea, hori bai baita informazio alferra gehienetan, lekua hartu, mingaina trabatu, burmuina berotu eta komunikazio mailan deus ere gaineratzen ez duena, baina bakean utziko dut kontu hori. Badakizu, aitaren egin gabe eta arnasa sakoneraino hartu gabe esan ezin diren horietakoak, bazeniezazkigukete", "geniezazkinakeen" edo "zentxezkidakete" bezalakoak, ...[Pello Salaburu, Euskararen etxea, 2002:177]
Josu Lavinek dio:
Uste dut Larramendic forma hauec mahucatic athera cituela, denac edo guehienac.Nik uste ze halako forma luze eta, gainera, konplexuak ("dietzaizkidatzuten", "ditzaizkitzuguten", "dizkitzagutzuten" ) oso-oso gutxi erabiliko ziren kolokialki (idatziz ia batere ez), halan-ze ulertzekoa da Larramendik izateá zenbait duda (edo anitz) noiz zehaztén aditz-paradigma osoak.
Hortaz, ez litzake harritzekoa ze Larramendik, noiz edo noiz, nola edo hala, deduzi zitzan zenbait adizki afinda beté osoki bere adizkitegiak (ordezta akaso utzí hutsuneak an formak zein, sinpleki, ez ziren erabiltzen). Larramendik erakutsi nahi zuén euskal aditzaren exzelentzia eta logika regularra (nahiz kasu honetan ez ziren hain regularrak), eta, garai hartan, halako forma luze eta konplexuak akaso gerta zitezkén luzigarri.
Baina. deduzitzen jartzekotan, gaurko ikuspegitik behinik behin, onena litzake deduzitzeá forma labur eta sinpleak (ahal delarik), eta ez horregatik gutxiago propioak. Esan nahi baita ze, batuari begira, egin beharko zen askoz ahalegin handiagoa afinda bilatú edota deduzitú adizkiak zein (adibidez an subjuntiboa, eta antzekoak) izan zitezen laburragoak eta sinpleagoak, ez izanik horregatik gutxiago regularrak.
Zeren, zertako nahi dugu adizki bat baldin ez bada funtzionala? [⇶]
Etiketak: aditza, Larramendi
posted by Jesus Rubio at asteartea, ekaina 02, 2020
1 Comments:
Behin nuen entzun ki idazle pasaiatarra Koldo Izagirre, ze an XVIII mendea Donostin, jendeak zuen erabiltzen aditzak an forma intuitibo. Iruditu zaiten iruzkin oso interesgarria. Jakina ze jende hark ez zekin aditzak bezala gaur egun, baina ziren moldatzen modu intuitiboz. Ta ziurrenik nahiko ondo, agian hobeto ezen gaur egun.
Hau ez dute erakutsi guri inoiz eskolan, ze aditzak euskaraz izan ahal dirala intuitiboak, alegia norberak egin ahal du bere aportazioa, bezala bertsolaria edo jazz musikoa. Oso demokratikoa ta ziurrenik geyo efiziente ezen egungo sistema.
Txopi
Argitaratu iruzkina
<< Home