larunbata, abuztua 22, 2020

Ez al da adibide ederra?

Mintzo ginen herenegun buruz "euskarazko (ustezko) aurreneko "zein" erlatibo historikoa", zein ez baita baizik hóri ze aipatzen genuén, gorriz nabarmendua, an ondorengo sarrera e 2005:

non, beherago, genioen nóla:
... Luis Mitxelenak komentatzen baitu testu hori:
V. 33: çein erre ez çiteçan "(solamente) los que no se quemaron", relativo y no final. [87 or.]
Mitxelenak ez du egiten bestelako komentariorik buruz gure perpaus hori, baina kontuan hartuz ze hori perpausori dagokio a kanta bat zein ustez konposatuko zen an XV mendea, nik uste ze kontu horrek merezi du komentario zabalagoa.
Zeren, egiazkoa balitz (nola dirudien) ze kanta hori konposatu zen an XV. mendea, egonen ginake aurre lehenengo aldia non jaso perpaus erlatibo bat kin "zein" prepositiboa, zeinek, gainera, dun partikularidadea hon izatea restriktibo mugagarria eta kasu adberbialik gabea (hau da: dauka guzti-guztiori zein ez zaion "gustatzen" a Euskaltzaindia).
Zeren, egiazkoa balitz (nola dirudien) ze kanta hori konposatu zen an XV. mendea, ondorioztatu beharko genuke ze "zein" erlatiboa erabili zen ondo lehenago ezi gure idazle ezagun zaharrenak hasi zitezen idazten.
Zeren, egiazkoa balitz (nola dirudien) ze kanta hori konposatu zen an XV. mendea, pensatu beharko genuke ze estandar literario hori ("zein" erlatiboa) zen gehiago ezi estandar literario huts bat (pensatzekoa da ze halako kantak ahoz transmitituko ziren, hau da: kantatuko zirela).
Hortaz, XV. mendean antzematen ahal dugu egoera intralinguistiko bat (corpusaz ari naiz) askoz ere interesgarriago ezi hori zein daukagun gaur, non horrelako erabilera progresistak desagertu baitira ti gure estandar literarioak.
Ez al da adibide ederra? []

Etiketak: ,

1 Comments:

Blogger Gilen said...

"Zein erlatiboaren historiaz"en Dorota Krajewskak orainengo interpretazio akademikoa egiten du "zein" erlatiboaren lehen agerpen horretaz:

https://www.researchgate.net/publication/331144276_Zein_erlatiboaren_historiaz_About_the_history_of_the_zein_relative

larunbata, abuztua 22, 2020 11:45:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home