Guk azalduko genuke esaldi hori tika interpretazio guztiz informatibo-neutroa e originala (eta ez interpretátuz "gizon etsayaic" nola foku kontrastiboa)

Diozu, Bittor (ikus atzoko sarrera):

Leizarragaren antzeko beste bat, gustatu ala ez… (Mt 13, 28): Gizon etsaiak hori egin du. Nahiz frantsesezko jatorrizkoan kasuan: L’homme ennemi a fait cela.

Testu aurrea:Orduan ethorririk aitafamiliaren zerbitzariek erran ziezoten: “Jauna, eztuk hazi ona erein [h]eure landan? Nondik du beraz hiraka?”Eta hark erran ziezen: “Gizon etsaiak hori egin du.” Non balirudikeen testuinguruan azpimarratu nahi litzatekeela GIZON ETSAIAK egin duela hori, eta ez hain zuen HORI dela gizon etsaiak egin duena (ez beste gauza bat), ala?

Hori, Leizarragak, gutiz gehienean batere arazorik ez duenak aditzaren ondotik emateko esaldiko osagai ‘garrantzitsuenak, errematikoenak, informatiboenak…”.

Kontraesana dirudi…

Bai, dá beste muga-mugako kasu bat (ikus herenegungo sarrera) non galdetu beharko litzake i Leizarraga zéin ote zen bere gogoa noiz erabili baitzuen estruktura hori. Gauza da ze hemen ere, "gizon etsai" (printzipioz rhematikoen) hori dá material bat berriki aipatua an dikursoa:

25. Baina guiçonak lo ceunçala, ethor cedin haren etsaya, eta erein ceçan hiraca, ogui artean, eta ioan cedin.

26. Eta handitu cenean belharra, eta fructu egin çuenean, orduan aguer cedin hiraca-ere.

27. Orduan ethorririk aitafamiliaren cerbitzariék erran cieçoten: Iauna, eztuc haci ona erein eure landan? nondik du beraz hiraca?

28. Eta harc erran ciecén: “Guiçon etsayac hori eguin du. Eta cerbitzariék erran cieçoten, Nahi duc bada goacen eta bil deçagun hura? [Leizarragaren Biblia, Mattheu, XIII]

Eta, nahiz "etsai" hori akaso izán etsai orokor bat, aipatu berritan bihurtzen dá material aisa referentziagarria zein ondo erabil liteke nola material thematikoa an ondorengo esaldi bat. Edozein kasutan, eta hauxe litzake gakoa, interpreta liteke ze Leizarraga egiten ari da hor irakurketa guztiz neutro bat ti:

L’homme ennemi a fait cela.

non sinpleki baieztatzen ariko litzake ze lehengo gizon etsai aipatu horrek egin dú hori, guztiz informatiboki, eta ez kontrastiboki (respektu beste edozein gauza posble zein egin zeiken), esan nahi baita ze soilik ariko litzake neutroki informatzen ze:

Guiçon etsayak hori egin du.

egínez frantsesetik guztiz irakurketa neutroa, eta non esango genuke ze Leizarragak hor ez du nahi izan azpimarratu ezer ere gain beste edozer. Esan nahi baita ze, gure interpretazioan, Leizarraga ez legoke hor bilatzen markátzea "GIZON ETSAIAK egin duela hori" ezta ere "hain zuen HORI dela gizon etsaiak egin duena (ez beste gauza bat)", nahizta egia den ze, zuk diozunez, textuingurutik ("Iauna, eztuc haci ona erein eure landan? nondik du beraz hiraca?") esperoko genuké azentua (nahiz neutroa izan) egotea an "gizon etsaiak":

Non balirudikeen testuinguruan azpimarratu nahi litzatekeela GIZON ETSAIAK egin duela hori, eta ez hain zuen HORI dela gizon etsaiak egin duena (ez beste gauza bat), ala?

Genioenez, galdetu beharko litzake i Leizarraga zér nahi izan duen, baina guk azalduko genuke esaldi hori tika interpretazio guztiz informatibo-neutroa e originala (eta ez interpretátuz "gizon etsayaic" nola foku kontrastiboa).