Komunikatiboki oso ahula versus komunikatiboki oso sendoa

Atzokoan titulatzen genuén gure sarrera esánez:

• Hasieran foku markatu bat (derrigor enfasi berezikoa), gero pausa bat, gero material deazentuatua eta finean aditza, berdin deazentuatua? Zertárako? Nóiz? Zergátik?
  

eta, beherago, genioen ze tituluko estrategia hori dá ...

... komunikatiboki oso ahula. Egia da ze, oso salbuezpenez, erabil liteké pausa bat arten foku preverbal bat eta bere ondorengo aditza noiz aditz hori dén oso-oso aurrikusgarria (oso-oso kontextuala), baina  hortik aurrera, material deazentuatua sartzea arten hasierako foku bat eta amaierako aditz bat litzaké zerbait ondo inefizientea azpi baldintza minimoki regularrak, nahiz noizbait gerta liteke, bai, baina soilik oso-oso salbuespenez azpi baldintza oso-oso puntual-zirkunstantzialak.

Eta gauza da ze, antzera nola aipatutako estrategia hori dén komunikatiboki oso ahula, gertatzen da ze SVO hitz-ordena kin O rhematikoena (neutroa edo enfatkoa) dá oso estrategia ahaltsua, komunikatiboki oso sendoa, nola genioen an ondoko sarrera, zein gogoratzen dugun osorik:

• SVO: estrategia ahaltsu baten gramatikalizazioa
  

Azken sarreran ikusitako "F1 → dislokatua → F2" prozesu hori finean ez da baizik gramatikalizazioa on estruktura komunikatibo ahaltsu bat.

Bistan da, aditza erlatiboki gehiago aurreratu ohi da noiz nahi den eman osagarri luze edo konplexu bat, noiz nahi den irabazi denbora afin kodifikatu gure diskursoaren parte rhematikoena (eginez pausa koherenteak), noiz nahi den bukaeran expresatu mezuaren fokua (akaso hari emanez intonazio bereziki enfatiko bat, zeinen emaitza izan liteken inkluso enfatikoagoa ze F1), ...

Aditza kokatu ahal izatea inter mintzagaia eta galdegaia dá gramatikalizatzea estruktura komunikatibo ahaltsu bat, dá “ofizioz” eskura izatea hainbat aukera komunikatiboki ahaltsu, zein, gero, baliatu daitezken ala ez. Estruktura gramatikalizatu horrek, apárte artikulatu erosotasunez mezu potentzialki luzeak (esaldia ibili ahala pentsatuak), dú ematen aukera tu sortu mezu zainduagoak, landuagoak, pausatuagoak, koherenteagoak, irekiagoak, aberatsagoak, artikulatuagoak, informatiboagoak, malguagoak,... (beste estruktura eta baliabide prepositiboak ere erabiltzen dira lan artikulatzaile horretan).

Hala nola munduko hizkuntzek, garatu ahala, jotzen dute tu kokatu sujetoa aurre objetua, islatuz lehentasun komunikatibo orokorra on thema respektu rhema, eta horrela gramatikalizatuz estruktura sintaktiko ahaltsu bat; era berean ere, existitzen da joera bat, apalagoa bada ere, tu gramatikalizatu aditza aurre bere objetua, bereziki an hizkuntzak zein diren ailegatzen tu behar komunikatibo altuak (zenbat eta behar handiagoak, joera sendoagoa). Hain sinple, hain erraz.

Beste kontu bat da ea joera hori hizkuntza konkretu batean gauzatzen den ala ez. Garabidean barrena, oro har, ez da nahikoa izaten joera komunikatibo bat existitzea, baizik-ze halaber behar dira hizkuntzetan baldintza intralinguistiko (aukera estrukturalak eskura izatea) eta extralinguistiko (giro soziolinguistikoa) egokiak per garapena, eta gauza da ze azken baldintza (extralinguistiko) horiek izan daitezke hain latzak nola erabakiorrak afin aurrerapausuak eman daitezen ala ez, epe laburrean bederen.

Epe luzean pentsatu nahi dugu ze munduko hiztun guztiek lortu ahalko dituzté aukera progresiboak.

Eta justuki horregatik, alegia zeren estrategia hori dén komunikatiboki oso sendoa, gertatzen da ze existitzen da joera universal bat an munduko hitz-ordenak ki bihurtu SVO, zein askoz hobeto inplementatu ahalko da kin aukera sintaktiko burulehenak (finean, existitzen da joera universal bat ki bihurtu komunikatiboki sendoagoa azpi baldintza gerota orokorragoak).