asteartea, abuztua 06, 2024

Laburbilduz, gure diferentzia nagusia kin Altube (1919, 1929) respektu esaldi neutroak kin aditz perifrastikoa izanen litzaké azentua an O (objetua) ordezta an laguntzailea (gure kasuan ondo azpímarratuz SVO ordena neutroa)

Aurrera baino lehen, azpimarratu nahi genuke ze gure diferentzia nagusia kin Altube (1919, 1929) respektu esaldi neutroak kin aditz perifrastikoa izanen litzaké esaldiko main stress-a an O (objetua) ordezta an laguntzailea (ikus adibideak beherago). Gure kasuan, gainera, ondo azpimarratu nahi dugú SVO ordena neutroa zatio bere erabilgarritasun handia azpi baldintza minimoki exigenteak eta bere etorkizuneko proiekzioa. Hala egiten genuén adibidez an ondorengo sarrera hau (ikus ere sarrera hau):

Ikusten genuen herenegun nóla, Altube-ren esaldi neutroetan, VSO ordena ere ondo kabitzen den:

Amak erosi liburu bat.  (SVO)

Erosi amak liburu bat. (VSO)

Amak liburu bat erosi . (SOV)

eta bai, hala izan liteke, nahiz argi utzi ze esaldi neutro horien guztien azentu nagusia (hots, the main stress: ikus sarrera hau) kokatu beharko litzaké gain objetua, eta ez gain aditz laguntzailea:

Amak erosi du libúru bat.  (SVÓ)

Erosi du amak libúru bat. (VSÓ)

Amak libúru bat erosi du. (SÓV)

Eta, atzokoan genioenez, hiru horietarik esaldi berez neutroena (informazioa modurik mailakatuenean ematen duena, eta beraz egokiena azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak) litzaké:

SVO kin azentu neutroa an O (SVÓ

Bai, atzo azpimarratzen genuen nóla SVO, aparte izán ordena berez neutroena, jarraituena, progresiboena... baitare dén evolutiboki egonkorrena, halan ze, lehenago edo beranduago bihurtu beharko litzaké aukera normalizatu bat an euskara estandarra. Eta bai, gaurkoan azpimarratu nahi dugú ze esaldiko azentu nagusi hori (main stress) dá gure diferentzia nagusia kin Altube an esaldi neutroak kin aditz perifrastikoa, ez ordena. [2442] [>>>]