Euskara à la japonesa
Geioen hemen ezen, ikuspuntu sintaktikoktik, euskara da hizkuntza esanguratsuki garatuagoa ezi japonesa, eta hala da: izan ere, euskarak ematen baititu aukera sintaktikoak ze dúten errazten konposizioa on diskurso eta testu komunikatiboagoak (respektu japonesa).
Baina, egia da, era berean, ezen, saiatuz gero, euskara izan daiteke hain antikomunikatiboa nola japonesa, hain oztopoz betea nola japonesa. Ikus, adibidez, ondorengo testua ti Erramun Osa, zein dan "Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioaren Euskara Bizi eta Hizkuntz Proiektua egitasmoen arduraduna":
Azter dezagun bigarren esaldia (lehenengoa ere azter genezake, baina bigarrena da interesgarriagoa); ikus dezagun nola zaigun sartzen informazioa:
Errepikatzen dugu: hori da euskara à la japonesa, eta euskara hori saldu nahi digute (Osak, Aurrek..) nola bailitzan euskara modernoa, noiz den euskara astuna, inkoherentea, regresiboa, estresantea, ... (ez bagenu beste referentziarik, akaso irentsiko genuke, baina hemen ezagutzen dugu hizkuntza askoz garatuagorik, eta ezin dugu hori irentsi: mesedez!)
Eta, gainera, munduari esan behar diogu: halako sintaxi-modu kanonikoa biziki azpigaratua dago! [41] [⇶]
Baina, egia da, era berean, ezen, saiatuz gero, euskara izan daiteke hain antikomunikatiboa nola japonesa, hain oztopoz betea nola japonesa. Ikus, adibidez, ondorengo testua ti Erramun Osa, zein dan "Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioaren Euskara Bizi eta Hizkuntz Proiektua egitasmoen arduraduna":
Bizitzak, ohartu barik, kasik, atzamar tarteetatik ihes egiten digu. Horregatik, gainerakoek egiten dutenaz kezkatzeko, gainerakoen bizimoduak ezbaian jartzeko zein epaitzeko, pertsona askok hartu duten ahalmenak dezente amorratzen nau.Hori da ordena japonesa, zein euskaraz ahal dan inplementatu perfektuki.
[Lehenengo bi esaldiak ti bere zutabea titulatzen "Hamaikagarren agindua", Deia, 2005-VI-11]
Azter dezagun bigarren esaldia (lehenengoa ere azter genezake, baina bigarrena da interesgarriagoa); ikus dezagun nola zaigun sartzen informazioa:
Horregatik, gainerakoek egiten dutenaz kezkatzeko, ...Beraz, hor daukagu esaldi final bat, baina nondik doa eskegita? akaso aditz nagusitik? akaso beste osagarri batetik? Nola itsasten dugu osagarri final hori an gure entendimendua? Ez dakigu. Itxaron beharko dugu.
Horregatik, gainerakoek egiten dutenaz kezkatzeko, gainerakoen bizimoduak ...Bistan da, hor ezin dugu pausarik egin, zeren: "gainerakoen bizimoduak" hori, zer da? sujetua, osagarri zuzena; joango al da eskegita ti osagarri final bat? Eta, joatekotan, osagarri final hori nondik eskagita joango da?
Horregatik, gainerakoek egiten dutenaz kezkatzeko, gainerakoen bizimoduak ezbaian jartzeko zein epaitzeko, ...Bueno, lehengo moduan gaude: espero dezagun esaldia ez dadin nahastu gehiago:
Horregatik, gainerakoek egiten dutenaz kezkatzeko, gainerakoen bizimoduak ezbaian jartzeko zein epaitzeko, pertsona askok ...Izango al da perpaus nagusiaren sujetoa? Jarrai dezagun:
Horregatik, gainerakoek egiten dutenaz kezkatzeko, gainerakoen bizimoduak ezbaian jartzeko zein epaitzeko, pertsona askok hartu duten ahalmenak ...Ba, ez: zen sujetoa hon esaldi erlatibo bat, zeinen aurrekaria ("ahalmenak") izan bailiteke burua hon aurreko bi osagarri final horiek (edo izan liteke beste osagarri final baten sujetoa: nork daki?). Jarrai dezagun, beraz
Horregatik, gainerakoek egiten dutenaz kezkatzeko, gainerakoen bizimoduak ezbaian jartzeko zein epaitzeko, pertsona askok hartu duten ahalmenak dezente amorratzen nau.Hara! Beraz, autorea kontatzen ari zen zerk ematen dio amorrua! Ba, igoal, irakurri beharko dugu dena berriro, jakiteko zerk demontre amorratzen du Erramun Osa.
Errepikatzen dugu: hori da euskara à la japonesa, eta euskara hori saldu nahi digute (Osak, Aurrek..) nola bailitzan euskara modernoa, noiz den euskara astuna, inkoherentea, regresiboa, estresantea, ... (ez bagenu beste referentziarik, akaso irentsiko genuke, baina hemen ezagutzen dugu hizkuntza askoz garatuagorik, eta ezin dugu hori irentsi: mesedez!)
Eta, gainera, munduari esan behar diogu: halako sintaxi-modu kanonikoa biziki azpigaratua dago! [41] [⇶]
Etiketak: hizkuntzak, japoniera
posted by Jesus Rubio at astelehena, ekaina 13, 2005
2 Comments:
Egunon Jesus,
Egia aitortzekotan neu aski ohituta nago euskara à la japonesarekin. Ia konturatu gabe irteten zaidan euskara da hori, baina gazteek bestelako euskara behar dute, bon, bestelako euskara praktikatzen dute euskaraz ari diren kasu arraroetan.
Hala ere, euskararen kontuetan agintzen dutenek bide japonesari tinko eusten diote jakin barik ezen euskararen hobia aitzurtzen ari direla modu horretara.
Euskara erraz eta aberatsa behar dute gure gazteek, bestela orain gertatzen den bezala erdarara pasatzen zaizkigu hamaika bat urterekin.
Orain DBH4koek amaituko dute neure semeen ikastolan. Urtero urtero bezala erdara hutsez ari dira eta inolako lotsa gabe dbh bukaerako diplomak jaso behar duten egunean.
Ez dago salbuespenik. Ehuneko ehun erdaraz. Berdin ikastola zein institutuetan.
Asumituta dago.
Josu Lavin
Kaixo Josu:
Ez dut uste zure euskara denik à la japonesa, zergatik:
1.: zure euskaran, hainbat osagarri doaz atze aditza (hori ez da egiten an japoniera, ezta an euskara à la japonesa),
2.: zure euskaran mendeko perpausak joan daitezke atze aditza (hori ez da egiten an japoniera, ezta an euskara à la japonesa).
3.: zure euskaran erabiltzen dituzu estruktura eta baliabide prepositiboak askoz gehiagotan ezi an japoniera edo an euskara à la japonesa.
Zure euskara dago esanguratsuki garatuago respektu japoniera eta respektu euskara à la japonesa.
Japoniera eta euskara à la japonesa ezin dira konparatu ti ikuspuntu komunikatiboa kin hizkuntza-modu askoz garatuagoak nola ingelesa, frantsesa edo gaztelania.
Eta gure hizkuntzalariek ez dute hori ukatzerik. Baina ez dute onartu nahi: zergatik? Desde luego, ez arrazoi zientifikoengatik: .
Argitaratu iruzkina
<< Home