Inkoherentziaren gainkostu esanguratsua: "A plana" vs. adibidez "C plana"?

Lehenengo eta behin adierazi nahi dugu guire poztasun handia zeren aurkitu dugu persona bat, Patxi Petrirena, zeinek entzuten eta erantzuten duen. Beraz, badugu debaterik.

Behin debatea existitzen denean, bigarren pausua da analisi detailatu eta lasaia on argumentuak eta adibideak zein konsidera ditzakegun egokiak afin aurkitu "egia" razonable bat.

Gure argumentu nagusia afin frogatu ezen behar dugu aukera ki desdoblatu postposizioak an preposizioak ere (eta orokorrean estruktura postpositiboak an estruktura prepositiboak ere) da ezen:

... aditza aurreratu nahi (behar) izateko izan dezakegun arrazoi komunikatibo esanguratsu berbera izan genezake osagarri luze edo konplexu baten azkenean dagoen posposizioa (edo atzizki deklinatiboa) aurreratu nahi (behar) izateko. [Euskararen garabideak, 30. or.]

Arrazoi horregatik beragatik, izan genezake beharra on aurreratzea (hobe, desdoblatzea) beste esaldi- osagaiak ere (adibidez, izena edo dena delakoa):

Baina posposizioa (edo atzizki deklinatiboa) atzekoz aurreratutakoan harekin zihoan izena edo dena delakoa geldituko zitzaigun "urruti" samar, eta, beraz, osagarria desdoblatzen jarraitzeko arrazoia hortxe bertan izango genuen, gure irizpide komunikatibo beraren arabera. [30-31. or.]

Horrela osatzen da froga induktibo bat, nondik segitzen baita aukerako desdoblamenduen teoria.

Horraino gure argumentazioa. Orain azter dezagun adibideori zein manejatu dugun azken mezuetan:

Nago kontra mediokritate zientifikoa on horiek guztiak ze, ikertzaile linguistikoak izanik, ez duten onartu nahi ebidentzia.

Patxi Petrirena tematzen da bilatzen ustezko sinonimia inter "nago kontra" eta "arbuiatzen dut", baina kontxo!: ¿zergatik ez ote du Patxik behin betiko erabiltzen hori aditz eta expresio zehatzori zein agertzen baita an testua (esan nahi baita "...-n kontra egon")? Zeren arrazoi komunikatibo berbera dauka bai aditza aurreratzeko, eta baita "kontra" aurreratzeko ere; izan ere, "kontra" hori atzean utzita ez da ondo ulertzen.

Baina, ohar gaitezen ezen arazo horrek darama berekin beste arazo bat, zeren hiztunak egin behar du etengabeko aukera inkontzienteak afin soluzionatu inkoherentzia komunikatiboak: esan nahi baita ze, adibidez, Patxik aukeratu behar izan du erabiltzea "arbuiatu" eta ez "-n kontra egon", kontziente edo inkontzienteki, eta hor gainkostu bat dago, zeinen natura izan dén komunikatiboa.

Sintaxi koherentean, ordea, badugu plan orokor bat (zeinetatik ateratzen ahal garen nahi badugu), plan on bat. Ikus dezagun honako adibide hau:

Kokatu naiz kontra mediokritate zientifikoa hon horiek guztiak ze, ikertzaile linguistikoak izanik, ez duten onartu nahi ebidentzia argi eta gero eta handiagoa zein irakur daiteke buruz ordena antiinformatiboa eta haren inkomenientziak.

Esaldi hori osatzeko, hasieratik jo dugu a haria zein nahi genuen, preziso, hitzetik hitzera preziso; eta esaldia aurrera joan ahala, esaldiak berak eskatuko dizkigu xehetasunak, zein guk emanen ditugu oso gustora, pausatuki, kontrolatuz.

Aldiz, modu inkoherentean, hasiera-hasieran erabaki behar dugu zein xehetasunetik hasi, aukera hori inkontzientea bada ere. Esan nahi baitut ezen hasi ninteke esaten hau:

Ordena informatiboari eta haren inkomenientziei buruz irakur daitekeen ebidentzia argi gero eta handiagoa onartu nahi ez duten ikertzaile linguistiko horien mediokritate zientifikoaren kontra kokatu naiz.

Esaldi horretan, argi dago arazoa: aspertu egiten gara xehetasun inkoherenteak entzuten, eta hor "gaude" itxaroten harik iritsi mezuaren buruak zein baitira basamendu komunikatibo seguru bakarra: buruetara arte ez dakigu benetan nola geldituko den uztartuta hasierako xehetasun piloa (nahiz espekulatu ahal dugun). Zentzu horretan egia da ezen hasieratik bertatik jasotzen ari gara informazioa bai batean eta bai bestean, baina informazio inkoherentea da informazio espekulatiboa harik eta itsasten baita (harik-eta koherente bihurtzen baita), eta informazio koherentea da informazio segurua zein txertatzen baita perfektuki an gure puzzlea.

Beste aukera bat da:

Ebidentzia argi eta gero eta handiagoa onartu nahi ez duten ikertzaile linguistiko horien mediokritate zientifikoaren kontra kokatu naiz; ebidentzia hori ordena antiinformatiboari eta haren inkomenientziei buruzkoa da.

Esaldi hori desegituratua dago, eta gainera hainbat aukera inkontziente hartu behar izan dira afin hasi hemendik edo handik: informazioa egon badago, baina halaber kalidade komunikatibo bajuagoa eta gainkostu komunikatiboa.

Beste aukera bat da esaldia hastea nola an Patxi Petrirenak ematen digun bigarren esaldia:

Hizkuntzalari askoren medokritate zientifikoaren kontra kokatu naiz, ez baitute onartu nahi ebidentzia gero eta handiagoa ordena antiinformatiboari eta haren inkomenientzieei buruz.

Hor berriro ikusten dugu gure burua behartuta esaten zerbait zein ez genukeen esanen baldin erabiliko bagenu estruktura koherente segurua edo "A plana". Guk nahi baldin badugu kritikatu mediokritate zientifikoa on horiek guztiak ze ..., zergatik hasi behar gara esaten "Hizkuntzalari askoren mediokritate zientifikoaren kontra kokatu naiz, ...", ¿zergatik esan behar dugu asko edo gutxi diren?. Hasiera inprezisoagoa eta desegokiagoa egiteaz gain, hemen ere ordaindu dugu gainkostua on erabaki behar izatea zein xehetasun-gradutik hasten garen (aukera horretan daukagu "B plana" edo "C plana", edo "D plana", baina ez orokorrean "A plana") afin azkenean lortu emaitza gutxiago zehatza eta gutxiago diskursiboa ("buruz" pospositibo horretan ere agertzen da arazoa).

Epe luzera (edo laburrera) sentituko dugu ezen estruktura inkoherente horretan bada zerbait zein ez dabilen ondo (konparatua kin estruktura koherentea), zerbait ongi esanguratsua, eta akaso ez dugu jakingo zer den: da inkoherentzia diskursiboa, zeinek dakarrén estuasun komunikatiboa hala nola ere kontrol txikiagoa gain gure diskursoa, kenduz prezisioa.

Inkoherentziak exijitzen digu egitea askoz aukera kontziente edo inkontziente gehiago afin lortu emaitza kaskarragoa. [65] [⇶]