astelehena, iraila 25, 2006

Kondenatuta

Joan den ostiralean, Itzul posta-zerrendan, itzultzaile batek (joxemari) eskatzen zuen laguntza afin itzuli hau esapidea: "tuvo la idea de". Hona hemen haren galdera:
Kaixo: "tuvo la idea de" nola emango zenukete
-teko ideia/burutazioa izan zuen
edo
-i (nori) egitea bururatu zitzaion
Juan Garziak erantzun zion hau:
Joskera horrekin doan perpausa luze eta konplexu samarra izaten da; beraz, nominalizazioa erabiltzen baduzu, adierazpide desegokira kondenatuta egongo zara gehienetan, "ideia/burutazio" etiketa agertu baino lehen eman beharko haren edukia, ezkerretik lotu behar baituzu, nahitaez, perpausa.

Bestea erabiliz gero, berriz, aise eskuineratu dezakezu perpausa, egitura natural(ago)a eta irakurgarri(ago)a antolatuz:
bururatu zitzaion... egitea
Funtsezko bereizkuntza hori alde batera utzita, bi joskerak dira zuzenak eta egokiak.

Gaztelaniaz edo frantsesez, ordea, ez da arazorik afin esan bata edo bestea:

... tuvo la idea de hacer ....
... tuvo la ocurrencia de hacer ...
... se le ocurrió hacer ...
... se le vino a la cabeza la idea de hacer ...
... tuvo la brillante idea de hacer ...
... se le ocurrió la brillante idea de hacer ...
... cuando se le ocurrió la brillante idea de hacer ...
... más que cuando se le ocurrió la brillante idea de hacer ...
... nos reímos más que cuando se le ocurrió la brillante idea de hacer ...
...
Bistan da, gaztelaniaz edo frantsesez azken esaldi hori (adibidez) da ezin normalagoa, bitarten euskaraz da ... ezinezkoa (edo nahiago bada: "adierazpide desegokira kondenatuta egongo zara gehienetan"). Ez dago konparazio posiblerik inter aukera anitz, eroso eta kalitatezkoak zein ematen dituzten estruktura buru-lehenek, eta aukera askoz gutxiago, askoz deserosoago eta askoz eskasagoak zein eskaintzen dituzten estruktura buru-azkenek.

Esan gabe doa, aukera horiek guztiak eskura izateak ematen du ikaragarrizko askatasun komunikatiboa, zein den zerbait oso inportantea. [83] []

Etiketak: ,

2 Comments:

Blogger Jesus Rubio said...

Kaixo Josu eta Bereterretxe:

"... barre egin genuen gehiago ezi ...": estruktura progresibo hori da askoz ahaltsuagoa, diskursiboagoa ... ezi bere ordezko posible guztiak. Aurretik ematen ari gara predikatu potentzialki luze baten aditz nagusia, zein baita ideia nagusia (barre egin genuen); eta predikatuaren zentzu nagusia, zein baita konparatzea (gehiago ezi ...); gero, esaldia gelditzen da irekirik afin jarraitu dezagun garatzen gure mezua nola nahi dugun. Goiko horiek dira hitz gutxi eta komunikatiboki estrategikoak (beste edozein hasiera da eskasagoa, kasu horretan). Akaso, "ezi" horren ordez eman liteke "zi" laburragoa: "... barre egin genuen gehiago zi ...".

"... barre egin genuen gehiago ezi otu zitzaionean ...": jarraitzen dugu estutzen (pensatzen, fintzen) progresiboki gure predikatua, eta orain ematen dugu konparagaiaren aditz nagusia an kasu inesiboa. Aurretik "ezi" duelarik, ongi doa hor "otu zitzionean" hori.

"... barre egin genuen gehiago ezi otu zitzaionean ideia argitsua egiteko ...": norabide onean doa, baina hor idatzian anbiguetatea dago, zeren ez dakigu "egiteko"-aren objetua ote den haren aurreko "ideia argitsua" edo haren atzean esanen dena. Horixe anbiguetatea da arazo orokor bat zein dauzkate baliabide pospositiboek noiz erabiltzen diren modu horretan. Besterik ezean, nik apustu egingo nuke aldez " ... ideia argitsua hon egitea ...", zeren "hon" prepositibo horrek ez du uzten batere lekurik per anbiguitatea, eta hobeto artikulatzen baitu diskurso progresiboa (pausa koherentea egin daiteke hor). Jakina, estruktura eta baliabide diskursibo artikulatzaile, progresibo eta koherenteek orokorrean errazten dute gure pentsabidea eta gure mintzabidea.

Bereterretxeren bidea oso interesgarria iruditzen zait; izan ere, da lehenengo pausu bat buruz garapena (bilatzea birrodenazio ahalik eta progresiboena, baina baliabide berririk proposatu gabe). Baina lehenengo pausu horren ostean, edo horrekin batera, eskertzen da bigarren pausua (pixkanaka sakontzea an birrordenazio hori, garatuz baliabide prepositiboak zein egokituko zaizkio ezin hobeki a estruktura progresibo horiek). Estruktura eta baliabide regresiboak dira komunikatiboki bigarren mailakoak respektu progresiboak (beti ere, oro har), eta ideala litzateke ez soilik estruktura progresiboa normalizatzea, baizik ere baliabide progresibo egokiak (prepositiboak) estandarizatzea. Zoritxarrez gaur egun, Bereterretxeren esaldi-zati hori ez da inondik inora onargarria an, demagun, unibersitate-testu bat.

Bestalde, zioen Iñaki Alegriak (Ixa taldekoak, eta Opentrad-en lan egiten duenak) an "20 minutos" dohako egunkaria (2006ko ekainaren 26an):

Para hacerse una idea, Opentrad nos da una calidad similar a la que ofrece el traductor de inglés Google. eta, bertan ere, baieztatzen du Opentrad-en errore-marjina %24,8 dela.

Es dakit nola kalkulatu duten portzentaje hori, baina goiko itzulpen horiek oso itxura txarra daukate.

ostirala, iraila 29, 2006 9:51:00 AM  
Blogger Erramun Gerrikagoitia said...

Egia galanta eta evidentea esatea ze traduktione txarra eta katastrophikoa da zeinak du errorea hon %25 (laurdena). Holako traduktione lan batek baldin balitz egina examina baten lortzen luke zero puntuatione, seguru, eta eginik robot edo makhina batek, akaso, 2,5.

Kabo Hiria (Cape Town)
Hego Afrika (South Africa)
zapatua 30 iraila 2006

larunbata, iraila 30, 2006 12:52:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home