asteartea, ekaina 14, 2022

Dryer (1980): "... universal hierarchy of preferred positions for sentential NP's: clause-final position > clause initial position > clause-internal position"

Galdetzen genuén atzo:

Gauza da ze perpaus subordinatu nominal horiek akaso izanen dirá adibiderik onena (edo bederen onenetarikoa) te foku rhematikoa. Esan nahi baita ze esaldi horietan nola edo hala islatu beharko litzake gorago aipatutako joera universala te foku rhematikoak ki kokatu an posizio finala. Hola al da?

Euskaran badakigu baietz: justuki halako esaldi konpletiboak ez dira tipikoki ematen an posizio preverbala, baizik gehiago atzé aditza (are estandarrean ere!), baina gauza da ze joera hori islatu beharko litzake arten munduko sintaxiak an hierarkia orokorrago bat non halako perpausetan lehenetsiko litzaké halako posizio finala gain hasierako posizioa edo erdikoa. Hortaz, errepikatzen dugu galdera: Hala al da?

Eta horixe aztertzen du Dryer-ek (1980) an bere artikulua titúlatzen:

non zehazten dú honako tendentzia posizional universala an kokapena e perpaus subordinatu nominalak (konpletiboak), zein, nola genioen atzo tipikoki izaten dirá elementu rhematikoena an euren esaldiak (Dryer, 1980:126):

Sentential NP Position Hierarchy

clause-final position > clause initial position > clause-internal position

Beraz, hóri tendentzia te perpaus konpletiboak (tipikoki esaldiko parte rhematikoenak) ki kokatu an bukaera e esaldia ez litzake agertuko soilik an euskara (non halako erabilerak jada sartu dirá an arau estandarra) baizik-ze halako joera hori nabari daiteke orokorkiago ere arten munduko sintaxiak, halan-ze mintzo daiteke gain tendentzia universal bat te perpaus konpletiboak ki agertu an posizio finala.

Etiketak: ,