osteguna, ekaina 09, 2022

Herring eta Paolillo (1995): "According to this view, then, the primary focus position in SOV languages is immediately preverbal, ..."

Herring eta Paolillo (1995) mintzo zaizkigú, an euren artikulu jada aipatua titúlatzen "Focus position in SOV languages", buruz existentzia e bi ikuspegi kontrajarri arten autoreak ze bilatu dituztén regularitateak an foku-kokapena arten SOV sintaxiak. Beherago jarri dugú euren aipu luze bat non laburbiltzen dituzté bi ikuspegi horiek, zeintatik gaur soilik komentatu nahi genuke lehenengoa (klikatu gain irudia ki ikusi hobeki):

According to this view, then, the primary focus position in SOV languages is immediately preverbal, while postverhal focus is predicted never to occur. [Herring eta Paolillo, 1995:164]  

Nolabait esan, SOV sintaxietan báda restrikzio estruktural bat (sortua eta akaso inertziaz estrukturalki konsolidatua azpi baldintza eta behar komunikatibo bereziak) zeinen eraginez O osagarria kokatzen da aurré aditza (justuki horregatik dirá OV sintaxiak). Sintaxi SOV zurrunetan, gainera, aditza egon behar da an bukaera e esaldia. 

OV restrikzio horren pean, O osagarri rhematiko fokal batek ("rhematic focus") lortu ahal izanen dú bere posizio atzeratuena noiz aditza kokatzen den an posizio atzena (SOV), eta fokua justuki aurré aditza, halan-ze, sintaxi buruazken batean, osagarri horren azpiosagarri tipikoki gerota rhematikoagoak joango dirá gelditzen gerota ezkerrerago, gerota urrutiago ti aditz finala, ordezta eman aditz horren oinarrizko informazio aurkezlea lehenago ze osagarri eta azpiosagarri gerota rhematikoagoak, bilátuz rhematikotasun handiena an bukaera e esaldia, nola eskatzen duén koherentzia diskursiboak. Esan nahi baita ze restrikzio horrek ez du justifikazio komunikatiborik azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak, zein, dakigunez, dirén askoz exigenteagoak ze sintaxi-sorrerakoak (bádu, ordea, justifikazio evolutiborik).

Justuki horregatik, baldintza eta behar komunikatiboak handitzean munduko SOV sintaxiak saiatuko dira mugitzen buruzki eszenario koherenteagoak, non restrikzio hori gainditzen den, eta hala, gutxinaka, mundu mailan joango da nabaritzen joera orokor bat aldé koherentzia diskursiboa kin foku rhematiko finalak, eta informazio rhematikoena an bukaera e esaldia, azpi SVO estruktura burulehen orokor bat. Hortik azaltzen da gorago aipatutako bigarren ikuspegia, zeintaz bihar mintzatuko baikara.