...hain xuri, zein elhurra

Komentatzen genuen an aurreko sarrera zéin hubil daudén:

Mendixa ederra, zeiñ itxas-ondua,...

eta

Mendixa hain (da) ederra, zeiñ itxas-ondua,...

eta orain aipatu nahi genuké adibide gehiago ti azken erabilera konparatibo hori [OEH]:

ZEIN (V, G, BN ap. A; Añ, H (V)). (Introduce el segundo término en oraciones comparativas; precedido de hain, hainbat...). Tan... como. "Tantos como, ainbeste ur tanta zein itxasoan dagozan" Añ. "Zein (V), que, conjonc. de comparaison. Ain antxinakoa zein bera, autant ancien que lui-même" H. "Que o como (de comparación)" A. v. nola (II, 3), ZEIN ETA. Edo nik izan baneu sufritzeko / gatx oek biotzau ainbat zabala / zein dodan buruan bena liberala / edozein kantaeta trobatzeko. Lazarraga (B) 1193rb. Etxajaunen saria ezta ain koikari zein dirudi. RS 497. Baize enaz orren delikadua zein judegua barikuz. Mic 13r. Dala berori aen ondo etorri zein urte onak. Ib. 13r. Zerren erria izanik ain banatua [...] zeinda akudidu ezin leien ainbat bider zein bear leukeen elexeetara. Cap (ed. 1893), pról. Zelhatan dagoenak, bere gaizkia hain sarri entzun dezake zein ongia. O Pr 429. Esku erri et' ahurra / hain xuri, zein elhurra. O Po 38. Ezta ain erraz, zein askok uste daben. Añ EL1 123 (EL2 109 zeinda). Bai; baña amore sendo egiazko bat; ez lastozko suaren antzekoa, zein ain laster da garra, zein ketan amatau itoa. Añ LoraS 52. [Ain laster ta pozik doiala] karzela atsitu, illun baten preso daguana gana, zein seda, ta urre artian daguana gana? Etxe zaar, jausi pobre batera, zein aberats barrira? Ain gogoz gabaz, zein egunaz? Ain gogoz urrinera, zein urrera? fB Ic I 52. Ain osorik ostiya txikiyan, zein andiyan. CatLlo 73. Egiaz esaten dizutet, Sodoma eta Gomorra atzen-juizioko egunean ez dirala ain gogorkiro artuko, zein etxe edo erri hura. Lard 393. Ain ona da eztija osagarritzat, zein janaritzat. Ur Dial 10. Ain zuri egoan bere arpegia zein argizagia. Azc PB 160. Ain urre euken Mundaka zein Bermeo. Echta Jos 39. [OEH] 

nondik, adibidez, aukera geinké esaldi hau ganik Oihenart (1592-1667):

...hain xuri, zein elhurra.

zein, goragoko paralelismoari eutsita, bihur litekén:

...xuri, zein elhurra.

Bai, pausutxo bat besterik ez. Eta, ageri denez, hemen ere, konparagaia ez da luzea edota konplexua. [582] [>>>]