larunbata, otsaila 22, 2020

"-draino" azalduá nola metatesia e "-ra + dino"

Galdetzen genuen hemen ea nóndik atera ziteken hóri "-d(a)-" epentetiko modukoa zein agertzen zitzaigun batúz "orain" adverbioa eta "-raiño" sufijoa, afin osatú "oraind(a)raiño", adibidez. Eta hantxe aipatzen genuen a azalpena e De Rijk (1992), zeinen arabera "da" hori izanen zén adverbio zahar bat, signifikatúz "orain", zein geldituko zen fosildua (eta errepikatua) an estrukturak nola hóri aipatua ("oraind(a)raiño").

Baina bádira beste azalpen batzuk ere. Adibidez, sarrera honetan aipatzen genuén a liburua "Euskal dialektologiaren hastapenak" (Txillardegi (Zuz.), 1983:365) non "-draiño" hori azaltzen da arartez fenomenoá e metatesia:
Bustintze eta Arhantsusiko adibideetan, "ra + dino" elemenduen metatesia edo dagoela ematen du:
"xaharra itzulika juaiten erreka batera draino." (Cerquand., 29, 50 Bustintze)
"goizetan goizik jalten zen etxetik eta kanpo egoiten ilhune
ra draino." (Cerquand., 37, 75 Arhantsusi)
[Euskal dialektologiaren hastapenak, Txillardegi (Zuz.), 1983:365]
Hor da, beraz, azalpen alternativo bat ki sorrera hen "draino" postposizioa eta bere "-d-" hori, zein, azalpen honetan, ez litzake epentetikoa. Baina, orain, galdera da:
Nóndik etorriko litzake "-dino" hori, eta bere "-d-" hori? 
Biharkoan zerbait esanen dugu horretaz. []

Etiketak: ,