asteazkena, maiatza 06, 2020

Konkordantzia pluralek ondo astundu ahal dituzte flexio datiboak

Zioén herenegun Gilen-ek burúz flexio subjuntibo pluralak:
Hona pluraleko formen konparazioa adizki klasikoak ere inklus:

dietzon = deizkion = diezazkion
dietzadazun = deizkidazun = diezazkidazun
dietzaguzuen = deizkiguzuen = diezazkiguzuen
dietzeten = deizkieten = diezazkieten
Aurrena ondo finkatuta utzi beharko genuke ze, objektu-konkordantzia singularretan, "egin" aditza dá argiki sinpleagoa zein  "*ezan" aditza (eta baita regularragoa ere):
deion  = diezaion = diezon
deidazun = diezadazun
deiguzuen = diezaguzuen
deieten = diezaieten = diezeten
neizun  = niezazun
zeidaten = ziezadaten
geneizuen = geniezazuen
zeieten = ziezaieten = ziezeten
Pluraletan, "deizki-" formako laguntzaileek mantentzen duté abantaila argia respektu oraingo "diezazki-" batuak (ez dagoelarik diferentzia handirik respektu "dietza-" formak):
deizkion = dietzaion = diezazkion
deizkidazun = dietzadazun = diezazkidazun
deizkiguzuen = dietzaguzuen = diezazkiguzuen
deizkieten = dietzaieten = diezazkieten
zeizkion = zietzaion = ziezazkion
zeizkidazun = zietzadazun = ziezazkidazun
eta erabilí ahal ditugú aukera laburragoak:
deizk(i)on = dietz(ai)on = diezazk(i)on
deizkidazun = dietzadazun = diezazkidazun
deizk(ig)uzuen = dietzaguzuen = diezazk(ig)uzuen
deizk(i)eten = dietz(ai)eten = diezazk(i)eten
Oro har sinpleena eta errazena litzaké "egin" subjuntibo datiboa. Edonola ere, esan behar da ze, konkordantzia pluralek ondo astundu ahal dituzte flexio datiboak, eta oso bereziki flexio tripersonal potentzial eta subjuntiboak, halan-ze, gure ustez, preferenteki ez lirake eman behar azken konkordantzia horiek (zein, jakina, beti ere egonen lirakén aukeran), erabilíz komunzki konkordantzia datibo singularrak, eta oso bereziki noiz objektua datorrén atzén flexio datiboa, izan ere puntu horretan akaso oraindino ez dakigu eta objetua singularra ala pulara izanen den:
Eman ni(zki)ón nire gauza guztiak.
... afinda eman neión nire gauza guztiak.
Eman zi(zki)gún gure gauza guztiak.
... afinda eman zeigún gure gauza guztiak.
[887] [>>>]

Etiketak: , ,

1 Comments:

Blogger Unknown said...

Nik jarriko nuen denak singularrez. Alde batetik geyo xinple eta bestalde geyo motz,

Txopi

asteazkena, maiatza 06, 2020 9:52:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home