larunbata, azaroa 12, 2022

"deuat/deutzat" bikote regularra uler liteké nola "hiri (mask)" eta "hari"

Atzokoan komentatzen genuen ze ...

... existitzen dira mendebaldeko adizkiak non akaso gorde diren forma singular regularrak, eta non beraz ez den agertzen "-z- > -s-" printzipioz pluralak. Eta aipatzen genituén honako bi adizki printzipioz singular regularrak:

eta hiri?

  • deuat
  • deunat
zein bái erabiltzen baitira an euren forma regular sigularra.

eta gauza da ze "deuat/deutzat" bikote regularra uler liteké nola "hiri (mask)" eta "hari", halan-ze akaso anbiguetate horrek lagunduko zuén leku batzuetan aukeratzen "hiri deuat" oposatua ki "hari deutzat > deutsat" (baita egonen zirén "hari deukot", zeinen zentzu datiboa joan zén galtzen, eta "hari deutzot > deutsot", zein akaso leku batzuetan oso gutxi erabiltzen zen, edo ez zen erabiltzen).

Modu horretan, "hiri deuat" adizkirako hasiko zén erabiltzen "hiri deuadaz" plural berriagoa, nola agertzen dén adibidez an beheragoko taula (Pedro de Yrizar (1980): "Sobre las formas verbales vizcaínas con objeto indirecto de segunda persona"):

Modu batera edo bestera (eta akaso faktore ezberdinek lagunduta) hizkera batzuetan geldituko zén "hiri deuat/deuadaz" (edo euren aldaeraren bat) eta "hari deutzat/deutzadaz" (edo euren aldaeraren bat), edo sinpleki "deutzat" (edo bere aldaeraren bat) hala an sigularra nola an plurala, zeren jatorriz pluralekoa baitzen.

Etiketak: , , , ,

2 Comments:

Blogger Josu Lavin said...

NO nori-markak N edo NA dira, eta
TO nori-markak K, A edo KA izan dira eta dira.

KA hori HARIri ere dagokio maiz, KO edo KIOren sinonimo modura.
Berau NOR pluralean denean, ZKA, ZKIO, TZO edo TZA da bilakatzen.

HARI
*deuatzat = derautzat = derauzkat = derauzkiot = derautzot = deitzot

HIRI
*deuat = *deu(k)at = derau(k)at = derauat

TSi dativoak bezala (deraust / deust), TZi dativoak ere (derauzt / deizt) pluraltassun punttu hori dadukate, edo numeroarekiko indiferentzia bederen, bai. Bai, zuzen zaude.

Adeitsuki

larunbata, azaroa 12, 2022 4:47:00 PM  
Blogger Josu Lavin said...


TSi dativoa

ts + t = st
ts + k / a = sk / sa / a
ts + n / na = sn / sna / na
ts + o / a = tso / tsa
ts + gu = sku
ts + zu = tsu
ts + zue = tsue
ts + (t)e = tse, ste

TZi dativoa

tz + t = zt
tz + k / a = zk / za / a
tz + n / na = zn / zna / na
tz + o / a = tzo / tza
tz + gu = zku
tz + zu = tzu
tz + zue = tzue
tz + (t)e = tze, zte

Adeitsukiro

larunbata, azaroa 12, 2022 4:58:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home