Pello Esnal: "Begien bistan dago zergatik: euskaraz hainbat hitz deklinatu egiten delako."
Euskaltzaindia-k argitaratu berri dú liburu bat titúlatzen "Testu antolatzaileak, erabilera estrategikoak", zeinen inguruan egin diotén elkarrizketa bat ki Pello Esnal, lan horren gidari eta koordinatzailea baita, non Patxi Sarriegi kazetariak galdetu dio (an Deia egunkariko Ortzadar gehigarria, 08/10/07):
Pello Esnal-ek dio an "Idazkera-liburua":
Euskaraz irakurtzea zaila delako kontuak ba al du gramatikarekin zerikusirik? Gramatika, lagungarria baino, oztopo gerta al daiteke idazterakoan?Eta Pello Esnal-ek erántzun:
Euskaraz irakurtzea zenbaitetan zail izateak, berez, ez du zerikusirik gramatikarekin. Bai, ordea, gramatikaz ditugun uste okerrekin, lehen esan dizudan moduan.Bestalde, Pello Esnal-ek berak eta Joxe Ramon Zubimendi-k 1993an idatzi zutén "Idazkera-liburua", non besteak beste mintzatu baitziren burúz kontzeptu bat deitzén atzerakarga:
Auzoko erdarek ez bezala, euskarak atzean eramaten du askotan mezuaren giltza.Beraz, begien bistan dugu zergátik dugun atzerakarga: euskaraz hainbat hitz deklinatu egiten delako, eta begien bistan dugu nóla atzerakarga horrek sortzen dituén irakurketa-arazoak. Orduan, nóla esan ahal da ezen euskaraz irakurtzea zenbaitetan zail izateak, berez, ez du zerikusirik gramatikarekin?
...
Mezuaren giltza atzean egoteak ezer gutxi errazten du irakurketa. Horregatik, irakurketa errazteagatik, erabili ohi zituzten idazle klasiko batzuek zenbait lotura-hitz atzean datorrena iragarriz: ze, zein, zeren, ezen ...
...
Atzera-karga ez da, ordea, esaldi-arazo soila. Joera berbera baitute euskal hitzek eta hitz-kateek ere. Begien bistan dago zergatik: euskaraz hainbat hitz deklinatu egiten delako. [Zubimendi eta Esnal, 1993:172-173]
Pello Esnal-ek dio an "Idazkera-liburua":
Idazleei eta kazetariei dagokie zailtasun horiek gainditzea.Hortxe datza gainkostuá on euskara, zeinen arrazoia baitá erabat gramatikala. [145] [>>>] [A28] [A29] [A30]
Etiketak: atzerakarga, Esnal, irakurketa, prozesamendua
posted by Jesus Rubio at asteartea, urria 28, 2008
4 Comments:
Komentario ergel bat:
Aski izan liteke mementuz V letra onartzearekin. Batzuek begiratukoegi diete zeuk erabilitako C horiei eta mezuaren mamiaz dira gabetuko.
Berriz ere, ondorio okerretara heltzen dira eta zeu ondorio zuzen, artez eta makurgabe ezin dudatuzkora.
Bravo!
Adeitsuki
Josu Lavin
Sarasolak idatzia du (gaitz oroitzen ez badut) ezen euskarak ez duela behar hobekuntzarik .
Badago iritzi hori partekatzen duenik asko, batez ere inter haiek zein ateratzen dute etekina (etekin ekonomikoa) tik egungo egoera penagarria.
Euskaldungoaren parte signifikativo bati ahanzten balitzaio espainierá halako batez, orduan dakuskegu nola behartuko lirate euskará eraldatzera, kin preposizioak eta guzti.
Baina espainiera dugun artean ez dugu behar euskara komunikativorik, solamente euskara sinbolikoa, "diferent" izaten jarraitzeko.
Gilen, pozten naiz izateaz zure berri berriro. Gainera akort naiz kin diozuna.
Lotsaria da responsableon responsabilitate eza (ez-responsabilitatea).
Symbolismoan bizi gara buruz euskara, an symbolismo totala. Gogora datorkit nola zuen aitortzen -esaten; behintzat privatuki- hak akademiko numerario Patxi Goenagak ezen zegoela hypokresia handia euskaraz noiz kommentatzen genuen ez zetorrela an hiztegiak raba hitza' noiz lehenxeago berak Patxik erabili zuen hitz hori -raba- ahoz eta total natural.
Cape Town, Kabo Hiria.
Kaixo Gilen,
Bikain! Radiografia hoberik ezin da egin, inola ere ez.
Adeitsuki
Josu Lavin
Argitaratu iruzkina
<< Home