Ez al dira perpaus subordinatu nominalak adibide onenetarikoa ti foku rhematikoa?

Duela hiru egun, ikusten genuen nola Herring-ek eta Paolillo-k (1995) kontrajartzen zituztén bi ikuspegi itxuran-oso-ezberdin gain posizioa on foku rhematikoak an SOV sintaxiak. Horrela autoreak mintzo ziren gain ikuspegi bat non halako foku rhematikoek joko lukete ki posizio justuki preverbal bat an sintaxi SOV zurrun edota buruazken konsistenteak, zeini kontrajarriko zitzaión beste ikuspegi bat non azpimarratzen baitzen joera universal bát on foku rhematikoak ki okupatu posizio finala an edozein modutako sintaxiak (SOVak barne). Sarrera horretan interpretatzen genuen ze bi ikuspegi horiek ez dira kontrajarriak, baizik osagarriak zein dagozki bi estadio ezberdin barné evoluzio tipikoa on sintaxiak. Zehazkiago, hantxe genioen ze bigarren ikuspegi (universal) horretan, ... 

... sinpleki gauzatzen ari da hori tendentzia komunikatibo universala zeintaz mintzo ginen an bukaera on gure atzoko sarrera:

Justuki horregatik, baldintza eta behar komunikatiboak handitzean munduko SOV sintaxiak saiatuko dira mugitzen buruzki eszenario koherenteagoak, non restrikzio hori gainditzen den, eta hala, gutxinaka, mundu mailan joango da nabaritzen joera orokor bat aldé koherentzia diskursiboa kin foku rhematiko finalak, eta informazio rhematikoena an bukaera on esaldia, azpi SVO estruktura burulehen orokor bat. Hortik azaltzen da gorago aipatutako bigarren ikuspegia, zeintaz bihar mintzatuko baikara.

Azken batean lehenengo ikuspegian islatzen ari da hasierako tendentzia bat (SOV buruazkena kin foku rhematikoa justu aurrén aditza) zein justifikatzen dén zatio arrazoi evolutibo bereziak (sorrera-baldintza bereziak), baina zein ez den justifikatzen azpi baldintza eta behar komunikatibo orokorrak, halan ze diakronikoki joango da nagusitzen tendentzia universal bat aldén eszenario komunikatiboki efizienteago eta efektiboago bat, esan nahi baita justuki ...

... the tendency towards sentence-final focus... is a language universal, implicitly present in languages of all word order types. [Herring eta Paolillo, 1995:164]

Dá ber indar (eta tendentzia) komunikatibo diakronikoa ze gidatzen dituén munduko sintaxi guztiak aldén ordena SVO burulehena, nahizta bidea, batzutan, ez datekén batere erraza.

Orain, har daigun perpaus klase zehatz bat: perpaus subordinatu substantiboak kin aditzak nola horiek zein reféritu ki pensátu edo esán (as those with verbs of thinking or saying):

And if Japanese is so a rigid verb final language how can the current Japanese hearer or listener manage to easily understand verb final long (very long) sentences, as those with verbs of thinking or saying?

Gauza da ze perpaus subordinatu nominal horiek akaso izanen dirá adibiderik onena on foku rhematikoa (edo onenetarikoa bederen). Esan nahi baita ze esaldi horietan nola edo hala islatu beharko litzake gorago aipatutako joera universala on foku rhematikoak ki kokatu an posizio finala. Hola al da?

Euskaran badakigu baietz: justuki halako esaldi konpletiboak ez dira tipikoki ematen an posizio preverbala, baizik gehiago atzén aditza (are estandarrean ere!), baina gauza da ze joera hori islatu beharko litzake baita artén munduko sintaxiak ere,  akaso an hierarkia orokorrago bat non halako perpausetan lehenetsiko litzakén halako posizio finala gain hasierako posizioa edo erdikoa. Hortaz, errepikatzen dugu galdera: Hala al da? Bihar jarraitukó. [1655] [>>>]