azentu zintzilikatzailea vs azentu progresibo hutsa

Atzoko sarreran galdetzen zuén Erramun Gerrikagoitiak:

Zer da acentu acutu zintzilicatzailea eta simplequi indicatzailea?

Hemen mintzatu behar gara buruz "estruktura intonatiboa", edo nóla esaldia, zein den, azken finean, unitate intentzional (ikus Esaldi bakoitzak bere intentzioa eta Intentzio bakoitzak beharko luke bere esaldia), expresibo, eta (hortaz) intonatibo nagusia (berdin nola ere sintaktiko edo informatiboa) ahal den deskonposatu an azpiunitate intentzional, expresibo eta intonatibo txikiagoak, zeinen mugak ez diren beti hain argiak.

Diskursoa azpiunitate intonatibotan deskonposatzean, elementu objektivo bat dirá pausak, esan nahi baita eten fonikoak, isiluneak, zein, esan bezala, gertatzen dirá arten esaldiak, baina zein orobat gerta daitezke barnen esaldiak: arten perpausak, arten sintagmak, arten hitzak edota inkluso arten silabak, hala nola noiz esaten den:

Hau dá... sas / ki / ba / loi / a

non "saskibalioa" hitza zatitu egin da an 5 azpiunitate foniko, banatuak ganik isilunetxoak zeinen helburua den justuki expresiboa. Hitz hiperenfatizatu horren aurrean ere, agertuko litzake beste pausa bat arten "dá" eta "sas", justuki lehenago zein hasi erakustaldi expresiboa ("sas / ki / ba / loi / a"). Halako kasuetan, "dá" horren ostean (pausa baino lehen) tipikoki erabiliko litzake goranzko intonazio bat, hor goian zintzilik bezala geldituko litzakena, ze nahiko luken iragarri a intentzioa hen segitu esaldia, mantenduz atentzioa hen entzulea afin ederki jaso dezan azken kolpe expresiboa non hiztunak nahi dú borobildu bere mezua ("sas / ki / ba / loi / a"). Nolabait, intonazio hori esaten ari da: jarraitu behar dut.

Gure azentu progresiboa, ordea, ez da zertan izan zintzilikatailea, nola genioen an gure sarrera titulatzen "A azentu intonatibo zintzilikatzailea e Juan Garzia":

Eta antzerakoa dateke gure azentua an "gabé...", nahiz gureak soilik nahi zuén apuntatu aurrera, gidatuz gure atentzioa eta intonazioa ki ondorengo hitzak, eta ez du derrigor eskatzen zintzilikaziorik. Finean, gauza da ze gureak ez du deskribatu nahi nolako intonazioa egiten den: nolabait esan, gurea litzaké formalagoa eta baita orokorragoa ere.

Azentu progresibo hori dá ondo lagungarria an transizioa tikan sintaxi buruazken hutsa ki sintaxi desdoblatua (hala nola an sintaxi desdoblatua bera), afin lagundu interpretatzén, lehenengo kolpean, lehenengo begiratuan, zéin den norabidea hen diskursoa. [Balbula, 2019]

Beraz, azentu zintzilakatzaileak eskatuko luké zintzilikazioa, bitarten azentu progresiboak ez luke eskatuko zintzilikaziorik (nahiz ametitu zintzilikazioa), baizik soilik indikatukó norantza begiratu.

Hau dá saskibaloia.

zein, nahi izanez gero, eman liteké inolako pausarik gabe, inolako etenik gabe, inolako zintzilikaziorik gabe, baina argi utziz ze parte rhematikoena dá justuki "saskibaloia". [⇶]