Hala komek nola koma garaiek gehiago sugeritzen dute pausa ezenez jarraitutasun fluitua

Atzo azpimarratzen genuen nóla helburu diferenteek eskatu ohi dituzté soluziobide diferenteak ere, eta nóla gaur egungo puntuazioak ez luken bilatu behar sinpleki leuntzeá zurruntasun buruazkena (horretarako zatituz diskursoa an adreilu ez-horregatik gutxiago buruazkenak), baizik, kontrara, saiatu beharko litzakela bideratzén fluitate burulehena, argiki markatuz aurrerabideak nondik irakurketa ibil dadin seguru eta gustoso.

Zentzu horretan, iruditzen zaigu ze hala komek nola koma garaiek gehiago sugeritzen duté pausa ezenez jarraitutasun fluitua, eta, esan dugunez, ez da hori gure helburua. Hortaz, ez bata ez bestea ez lirake biderik egokienak afin provokatu irakurketa fluitu-gozotsuena, are gutxiago noiz existitzen den puntuazio bat gutxiago agresiboa eta gutxiago zatitzailea nola den azentua, zein den mekanismo ondo gardenagoa, ondo erabilgarriagoa, ondo orokorragoa, ondo erosoagoa, ondo fluituagoa, eta ondo egokiagoa.

Gure helburutarako, bereziki interesgarria litzaké azentu akutua, zeintaz mintzo ginen an sarrera titulatzén "Azentu (diakritiko intonatibo akutu) progresiboa":

Izan ere, gure azentu akutu ez-derrigor-zintzilikatzaile horrek ez du exigitzen bere ostean galdegai bat, baizik soilik markatzen a etorrera e osagai rhematikoagoak ezenez azentuduna, seinalatuz horrela norabidea zeintan zuzendu behar den atentzio informatiboa.

Gure azentu akutuak, gainera, kokatu ahalko dira gáin edozein aditz, preposizio, konjunzio edo bestelakorik zeintan nahi dugún zuzendu atentzio rhematiko-informatiboa ki ondorengo elementuak. Zentzu horretan deitu ahal dirá azentu progresiboak, zeren markatu nahi dute progresioa e informazioa. [Balbula, 2019]

Nolabait esan, azentu akutua litzaké azentu progresiboa, nola genioen an sarrera titulatzén "Konpatibleak dira azentu burulehenak (akutuak) eta azentu buruazkenak (graveak)":

Gauza da ze azentu akutuak, guk deitú "progresiboak", tipikoki kokatuko lirake gain buru sintaktiko bat afin bideratu atentzioa ki ondorengo osagarriak, esan nahi baita ze pasako ginake tikan buru sintaktikoak ki euren osagarriak, nola dagokion ki ordena burulehen-progresiboa.

Azentu graveak, berriz, kokatuko lirake an aditzak e perpaus erlatiboak afin bideratu atentzioa ki ondorengo buru sintaktikoa, izen bat (justuki referente erlatiboa), zeinen osagarri sintaktikoa izanen dén hain justu irakurri berriko perpaus erlatiboa bera. Esan nahi baita ze, kasu horretan, alderantzizko bidea egingo genuke, pasatuz tikan (perpaus erlatibo) osagarria ki bere buru referente sintaktikoa, nola dagokion ki ordena buruazken-regresiboa.

Eta konpatibleak dira bi azentu horiek, gravea eta akutua, buruazkena eta burulehena, hain konpatibleak nola perpaus erlatibo buruazkenak eta burulehenak, hain konpatibleak, finean, nola sintaxi buruazkena eta sintaxi burulehena. [Balbula, 2019]

Azentu akutu ez-derrigor zintzilikatzaileak, baizik sinpleki indikatzaileak (indikatzen dute norabide bululehena eta intonazio-molde burulehena, zein ez den izan behar derrigor zintzilikatzailea). [⇶]