Mekanismo sintaktiko garatzaile propio bezain universalak

Atzoko sarreraren bukaeran mintzo ginen gain universalitatea on mekanismo sintaktikoak, zeinen azpian dagó, ezin bestela izan, logika komunikatibo orokorra, universala. Horrekin lotuta, gogora gaitezen, adibidez, nóla munduko hizkuntzetan zehar erabili izan diren zeharkako galderak afinda haietatik derívatu tresna erlatibo murriztaile burulehenak. Ikus:

• Mekanismo propioak: zeharkako galderak an sorrera on zenbait eraikuntza erlativo

• "Zein" erlatiboa: zer hintzen eta non hago!

Edota orobat gogora gintezke kin ondorengo bi sarrerak gain "(e)ze" erlatiboa, murriztailea ere, zeinen zorioneko sorrera ahal den igarri jarráiki logika interlinguistikoa: 

• Mekanismo propioak: "ze" erlatiboa (harribitxi bat)

• "Ece" erlatiboa

Euskarak bere historian erabilitako (edota erabiltzen ari diren) beste mekanismo sintaktikoak ere ez dira baizik plasmazio partikularrak on tendentzia komunikatibo (interlinguistiko) orokorrak. Horrela, munduko hizkuntzen erdiak joan dira mugitzen ki estruktura "VO" komunikatiboki potenteagoa:

• SVO: estrategia ahaltsu baten gramatikalizazioa

• "Tily (2010): "...as the needs of language users become increasingly complex, other pressures (…) begin to favor a shift to SVO...""

Eta antzeko indar eta bide orokorrak aurkituko dira azpín beste evoluzio partikularrak nola:

• Altube (1951) vs. Altube (1929): BAIZIK-ETA (evoluzioa)

• "n gain r" ordezta "n, r-ren gainean" 

Atzo aipatutako "an" preposizioa ere derivatzen da jarráiki bide sintaktiko orokor bat nondik adverbioak bihurtzen dirén preposizio, eta zintatik euskara ere abiatua baitzen (ikus a-sarrera titulatzén "an: inesivoa (non)", non jasotzen baitira esapide realak nola "hán etxean"), nondik soilik falta dén azken bulkadatxoa ki sortu/derivatu "an" preposizio distiratsua, gardena eta... propioa. [362] [>>>]