larunbata, urria 21, 2006

SVO: estrategia ahaltsu baten gramatikalizazioa

Azken sarreran ikusitako "F1 → dislokatua F2" prozesu hori finean ez da baizik gramatikalizazioa on estruktura komunikatibo ahaltsu bat.

Bistan da, aditza erlatiboki gehiago aurreratu ohi da noiz nahi den eman osagarri luze edo konplexu bat, noiz nahi den irabazi denbora afin kodifikatu gure diskursoaren parte rhematikoena (eginez pausa koherenteak), noiz nahi den bukaeran expresatu mezuaren fokua (akaso hari emanez intonazio bereziki enfatiko bat, zeinen emaitza izan liteken inkluso enfatikoagoa ze F1), ...

Aditza kokatu ahal izatea artén mintzagaia eta galdegaia dá gramatikalizatzea estruktura komunikatibo ahaltsu bat, dá “ofizioz” eskura izatea hainbat aukera komunikatiboki ahaltsu, zein, gero, baliatu daitezken ala ez. Estruktura gramatikalizatu horrek, apárte artikulatu erosotasunez mezu potentzialki luzeak (esaldia ibili ahala pentsatuak), dú ematen aukera ki sórtu mezu zainduagoak, landuagoak, pausatuagoak, koherenteagoak, irekiagoak, aberatsagoak, artikulatuagoak, informatiboagoak, malguagoak,... (beste estruktura eta baliabide prepositiboak ere erabiltzen dira lan artikulatzaile horretan).

Hala nola munduko hizkuntzek, garatu ahala, jotzen dute ki kokatu sujetoa aurré objetua, islatuz lehentasun komunikatibo orokorra on thema respektu rhema, eta horrela gramátikalizatuz estruktura sintaktiko ahaltsu bat; era berean ere, existitzen da joera bat, apalagoa bada ere, aldé gramatikalizatu aditza aurré bere objetua, bereziki an hizkuntzak azpi behar komunikatibo altuak (zenbat eta behar handiagoak, joera sendoagoa). Hain sinple, hain erraz.

Beste kontu bat da ea joera hori gauzatzen den (ala ez) an hizkuntza konkretu bat. Garabidean barrena, orohar, ez da nahikoa izaten joera komunikatibo bat existitzea, baizik ze halaber behar dira hizkuntzetan baldintza intralinguistiko (aukera estrukturalak eskura izatea) eta extralinguistiko (giro soziolinguistikoa) egokiak za(t) garapena, eta gauza da ze azken baldintza (extralinguistiko) horiek izan ahal dirá hain latzak nola erabakiorrak afin aurrerapausuak eman daitezen (ala ez), epe laburrean bederen.

Epe luzean pensatu nahi dugu ze munduko hiztun guztiek lortu ahalko dituzté aukera progresiboak. [87] [>>>]

Etiketak: , , , ,