Báda kontradikzio evolutibo bat zein den islatzen an kontradikzio teknologiko orokor bat

Txopi-k zioen atzo:

Alegia, aztertu efektivitatea on komunikazioa, bezala da aztertzen efektivitatea on auto elektriko berri bat. [Txopi]

Eta gogoratu naiz kin ondorengo esaldia ganik Txepetx (ikus an sarrera titulatzén Txepetx: «Podemos comparar un idioma con un vehículo»:

Podemos comparar un idioma con un vehículo. Es en realidad el vehículo a través del cual circula el pensamiento humano, la experiencia y la interacción social. (Txepetx, 1991:35)

Bai, eta sintaxia dá motorea, non aurki daikegun basikoki teknologia buru-azkena edo buru-lehena, zein, jakina, aztertu ahal diren, eta zein, gainera, gure artean aztertu diren tik Altube bera eta pasatuz barná Zubimendi-Esnal, Agirre, Juan Garzia...

Gainera esan behar da ze teknologia linguistikoa joan behar izan da sortzén eta garatzén abiatuz ti zero, tikan ezereza, hala ze hasiera bateko baldintza teknologiko-komunikatiboak ez zuten zerikusi handirik kin baldintza teknologiko-komunikatibo orokorrak zein joango diren agertzen geroago an ibilbidea on hizkuntzak. 

Areago, esango nuke ze guztiz kontrakoak dira sorrerako joera sintaktikoak (zein dirén nagusiki buru-azkenak, estatistikoki ikusten denez) eta baldintza komunikatibo orokorrak, zeintan askoz funtzionalagoa dá teknologia progresibo ireki potente eta finean efektiboagoa zein inplementa daiteke bidéz baliabide buru-lehenak.

Báda hor, beraz, nolabaiteko kontradikzio bat artén lehen sorrerako beharrak (zein luzatu ahal diren an historia on hizkuntzak, halan-ze hizkuntzetan konsolida litezke baliabide sintaktiko batzuk zein soilik dagozkie ki etapa evolutibo bat) eta behar orokorrak (zeintara, ondo bidean, hizkuntzak ailegatu beharko lirake inoiz). Kontradikzio evolutibo hori islatzen da an kontradikzio teknologiko orokor bat (orohar) zein ulertu behar dén afinda hasi lan egiten an norabide ona, zein baita joatea lantzén eta eskaintzén (osagarriki) baliabide buru-lehenak ki hizkuntz erabiltzaileak (adibidez ki gure ikasleak). [1314] [>>>]

Existentzia-baldintzek ez dute inola ere ziurtatzen berdintasun funtzionala

Zioen sarrera honetan Txepetx-ek ze:

Podemos comparar un idioma con un vehículo. Es en realidad el vehículo a través del cual circula el pensamiento humano, la experiencia y la interacción social. (Txepetx, 1991:35)

zeinekin, genioenez, ados gauden. Eta gauza da ze, adibidez, kotxe batek, berdin nola hizkuntzek, beharko ditú minimo teknologiko batzuk arrén existitu, esan nahi baita, arrén izán minimoki funtzionala. Horien artean, eta nagusiki, beharko du motore minimoki potente bat ki bultzátu kotxearen pisua; hala nola ere elementu askoz oinarrizkoagoak nola gurpilak eurak afinda ahalbidetu mugimendua (eta aukeran neumatikoak edo suspensioa ki minimizatu frikzioak).

Gainera, teknologia hori izan beharko dá minimoki kontrolagarri-erabilgarria, esan nahi baita ze beharko luké frenoa ki kontrolatu ze kotxea, adibidez maldan behera, ez dadin ibili hain arin zeinda izán gidaezina eta hortaz, erabiltezina.

Baina, bistan denez, kotxea mugitzea eta frenoa izatea ez dira baizik minimo funtzionalak, zeinen gainean existitzen dén tarte handia non kabítu diferentzia ondo nabarmenak (funtzionalak ere) an, demagun, motore horren potentzia eta efizientzia: kasurako, ezin dira jo funtzionalki berdintzat hastapenetako kotxe bat eta oraingo bat, biak ere egonik barné goragoko bi muga funtzional horiek.

Eta, nahiz motorea (sintaxia) izan elementu printzipala zek markátu diferentziak artén kotxeak, bádira, nola genioen, elementu osagarriak ere, hala nola neumatikoak, suspensioa edo jezarlekuen erosotasuna bera (hitzen luzera, silaben edo soinuen konplexutasuna,...), zein, izanki beti ere lagungarri ki minímizatu frikzioak eta maxímizatu desplazamendua eta erosotasuna, izan ahal dirén, egoera batzuetan, bereziki relevanteak.

Honekin azpimarratu nahi dugu ze kotxeen edo hizkuntzen existentzia-baldintzek ez dute inola ere ziurtatzen euren berdintasun funtzionala. [663] [>>>]