Esaldi pluralen efektu berdintzailea

Aurreko post batean ikusi dugu nóla efektu berdintzailea an emaitzak on zenbait experimentu non diren eliminatu zenbait parte-hartzaile (relevante) zeinekin areagotuko baitziren emaitzetako diferentziak artén hitz-ordena ezberdinak. Orain nahi genuke kritikatu beste efektu berdintzaile bat: hura zein gertatu noiz erabili esaldi pluralak

Lakak eta Erdoziak dúte aipatzen esaldi pluralen konplexutasun kontzeptual edo/eta morfologikoa, eta azpimarratu behar da ze, justuki euskaraz, konplexutasun morfologiko gehigarri hori areagotu egiten da zeren:

... euskaldun gehienentzat ergatibo pluralaren forma –ak dela eta ez –ek; (...). Hau da, -ek forma arrotz egiten zaie euskaldun gehienei, eta ikusten dutenean, prozesatze denborak handitzen dira.  [Erdoziaren tesia (2006), 117]

Zailtasun ez-sintaktiko horiek dúte eragiten efektu berdintzaile bat noiz erábiltzen esaldien forma plurala, zein den nabaritzen hala an konparazioa arten SOV eta OSV, nola an konparazioa arten OVS eta SVO:

• Noiz konparatu SOV eta OSV pluralak (an experimentu indenpendentea respektu konparazio singularra) ez da agertu diferentzia esanguratsua an errore-portzentajeak, nahizta diferentzia hori esanguratsua izán noiz erábili forma singularrak (behin 10 parte-hartzaile relevante kendutakoan). Kasu honetan esaldi pluraletako irakurketa-denbora bai da esanguratsuki diferentea alde SOV.
• Noiz konparatu OVS eta SVO pluralak (an ber experimentua non konparatu singularrak) ez da agertu diferentzia esanguratsua an errore-portzentajeak, ahizta diferentzia hori esanguratsua izán noiz erábili forma singularrak (behin 5 parte-hartzaile relevante kendutakoan). Kasu honetan ez da diferentziarik izan irakurketa-denboretan ere.

Bi evidentzia horiek dúte erakusten komenientzia ki ez erabili esaldi pluralak an konparazioak, zeren gehitzen baitute konplexutasun berdintzailea zein ez den gure interesekoa. Izan ere, gure helburua dá isolatzea eraginá gain prozesamendua zein etorri ti ordenamendu sintaktikoa, bestelako nahasketarik gabe.

Hori dela-ta, eta edozein interferentzia kentzeko, egokiena dirudi aurrena egitea experimentu bat non  soilik erabili esaldi singularrak, eta gero, nahi izanez gero, beste bat non erabili pluralak eta akaso anbiguoak ere. Izan ere, hala egin dute Lakak eta Erdoziak noiz konparatu SOV eta OSV, baina ez noiz konparatu OVS eta SVO (azken experimentu horretan esaldi mota guztiak nahastuta agertzen dira, eta horrek sortu litzake interferentziak).

Esan nahi baita adibidez ze, hasiera batean, experimentuko esaldiak ez lirake izan behar negatiboak edo morfologikoki konplexuak baldin exístitu versio morfologikoki sinpleagoak. Izan ere, konparatutako esaldiak baiezkoak izanda, kanpoan utziko dugu balizko eragina ti ezezkotasuna, eta, demagun, singularrean egonda, minimizatuko dugu efektua ti morfologia nominal eta verbal potentzialki arazotsua. Hori dala-ta, konparazioan hasteko, aski egoki dirudite esaldiak nola:

                 "Gizonak ikusi du emakumea" vs. "Emakumea ikusi du gizonak"

zein Lakak aipatu an "SVO eta OVS hurrenkerak". Esaldi horiek eta halakoak erabili dira an experimentua zein dan deskribatzen an "Euskarazko hitz hurrenkera desberdinak prozesatzen (Erdozia, 2006)" hala nola an tesia e Erdozia (2006), nondik atera diran artikuluak nola "Processing Derived Word Orders in Basque" non Laka ere dan agertzen arten autoreak.

Beraz, ikus ditzagun errore-portzentajeak an experimentua zein Lakak aipatu an "SVO eta OVS hurrenkerak" noizta kendu gorago aipatutako bi efektu berdintzaileak  (hau da, konsideratuz 29 parte-hartzaileak, ordezta Lakak eta Erdoziak utzitako 24ak, eta esaldi singularrak) (Erdoziaren tesia [2006], 131. or.):

• SVO ordenan ("Gizonak ikusi du emakumea") huts egin dute esaldien %6.1 
• OVS ordenan ("Emakumea ikusi du gizonak") huts egin dute esaldien %15,5

Nola experimentuan parte-hartzaile bakoitzak erabili behar izan ditú 20 esaldi an ordena bakoitza, guztira izanen ditugú datuak ti 29 lagun bider 20 esaldi = 580 esaldi an ordena bakoitza. Hau da, zenbaki absolututan:

• SVO ordenamenduan 580 esalditik 36 huts egin dituzte.
• OVS ordenamenduan 580 esalditik 90 esaldi huts egin dituzte (2,5 aldiz gehiago ezi SVO ordenan).

Portzentaien diferentzia hori estatistikoki esanguratsua edo nabarmena da (p < 0.004), esan nahi baita ze oso zaila litzaké ordenen arteko diferentzia hori suerte hutsez gertatzea, hala nola ere ze diferentzia hori azaldu behar dela. Eta kasu honetan, diferentzia hori egotzi beharko genioke ki hitz-ordena (zein aski ondo isolatua gelditu baita), halatan non ondorioztatu beharko genuke ze, experimentuko baldintza sinple horietan, SVO atera da esanguratsuki edo nabarmenki eraginkorragoa (errazagoa, akats gutxiagorekin ulertzekoa) ezi OVS, eta beraz, prozesatzeko errazagoa.

Gainera, ikusia dugu ze, experimentu horretan, reakzio-denborak ere izan dirá nabarmenki handiagoak an OVS respektu SVO, eta beste experimentu batean (non erabili soilik esaldi singularrak) SVOk izan zuén errore-portzentaje esanguratsuki txikiagoa ezi OVS eta SOV.

Lakak bere artikuluan behin da berriro ematen dú aditzera ze "Nabarmentzekoa da ez dugula inolako prozesamendu-abantailarik aurkitu sujetua lehenengo duen hurrenkeraren kasuan (SVO)" respektu OVS, eta hori ezin onartuzkoa da. [234] [⇶]
____________________________________________________

Irakur serie guztia:

•   Zuek valoratu    
•   Esaldi pluralen efektu berdintzailea
•   Zein dira oinarrizkoagoak: irakurketa-denborak edo errore-portzentajeak?
•   Very low?
•   Soilik horrela
•   Mesedez, hartu minutu bat eta irakurri hau
•   Nahi duenak, ikus beza
•   Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa
•   Sei hilabete geroago, Lakaren artikulu antizientifikoak hor jarraitzen du   
•   Prozesamendu-kostua ez da soilik neurtzen an irakurketa-denborak  
•   Laka: norbaitek explikatuko al dit?  
•   Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk    
•   Unibertsitatea, zeru hori

Zein dira oinarrizkoagoak: irakurtzeko denborak edo ulermen-erroreak?

Lakak eta Erdoziak aurreko postetako experimentuan (eta besteetan ere), zéin irizpide/neurri erabili dute arrén baztértu experimentuko partaideak?

• Erabili al dituzte partaideen irakurketa-denborak? Ez.
• Erabili al dituzte partaideen reakzio-denborak? Ez.
• Erabili al dituzte partaideen errore-portzentajeak? Bai.

Zergátik ez dituzte eliminatu partaideak ze egin dituztén irakurketa-denbora luzeenak?  Zergátik ez dituzte eliminatu partaideak ze egin dituztén reakzio-denbora luzeenak?

Hor, inplizituki, onartzen ari dira ze bi irizpide/neurri horiek (irakurketa-denborak eta reakzio-denborak), interesgarriak izanik ere, izanen liraké osagarriak respektu errore-portzentajeak (zein diren referitzen ki porrota an komunikazioa). [233] [⇶]

____________________________________________________

Irakur serie guztia:

•   Zuek valoratu    
•   Esaldi pluralen efektu berdintzailea
•   Zein dira oinarrizkoagoak: irakurketa-denborak edo errore-portzentajeak?
•   Very low?
•   Soilik horrela
•   Mesedez, hartu minutu bat eta irakurri hau
•   Nahi duenak, ikus beza
•   Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa
•   Sei hilabete geroago, Lakaren artikulu antizientifikoak hor jarraitzen du   
•   Prozesamendu-kostua ez da soilik neurtzen an irakurketa-denborak  
•   Laka: norbaitek explikatuko al dit?  
•   Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk    
•   Unibertsitatea, zeru hori

Very low?

SOV eta OSV konparatzeko experimentuan, Lakak eta Erdoziak 33 parte-hartzaileeatik 10 eliminatu dituzte a posteriori, behin experimentuko ariketa guztiak egindakoan. 33tik 10!!! Lehenengo begiratuan ere, horrek itxura txarra du. Areago noiz ikusten dugun ze kendutako partaideen datuak (kasu horretan errore-portzentajeak) ez dira erratikoak, edo estrukturabakoak,  edo zentzubakoak, baizik-ze eliminatutakoen errore horietatik gehien-gehienak dirá OSV, bitarten erlatiboki gutxi dirén SOV.

Lakak eta Erdoziak esaten digute ze kendutako partaide horiek OSV esaldietan batezbeste huts egiten duté erantzunen %67 (esan nahi baita: 16tik 10'72), bitartean-ze SOV esaldietan huts egiten duté erantzunen %12'5 (esan nahi baita: 16tik 2!!!). Bestela esanda, eliminatutako partaide horien erroreak dirá guztiz relevanteak respektu ikerketaren helburua, zeren ari dira oihukatzen ze experimentu horretan, kendutako partaide horientzat OSV da askoz gutxiago efektiboa ezi SOV. 

Kalkulu batzuk egin ostean, hona hemen nóla geldituko litzakén grafikoa on errore-portzentajeak noiz kendutako 10 partaide horiek ez diran baztertzen (barra gorria) batera-kin errore-portzentajeak zein Lakak eta Erdoziak erabili dituzten (barra urdina: 10 parte-hartzaile horiek kanpoan utzita): 

Zehazki, 10ak kanpoan direlarik, SOV-k %4'3 eta OSV-k %15'6, hau da 3'63 aldiz-errore gehiago, bitartean-ze 10ak barruan daudelarik, SOV pasatuko litzake ki %6'78 eta OSV ki %31'13, hau da 4'59 aldiz errore gehiago. Esan nahi baita ze, oinarrian, kendutako partaideetan errepikatzen da ber patroia zein ez-eliminatuetan, halan-ze ez da ulertzen zergátik kendu dituzten (zoritxarrez, ez dugu biderik jakíteko zéin izan dan 10 partaide horien eragina gain reakzio-denborak eta irakurketa-denborak).

Kontua da ze, Lakaren eta Erdoziaren experimentu horretan (non partaide bakoitzak erabili behar ditú 16 esaldi SOV eta 16 esaldi OSV), parte-hartzaileak izanen dira baztertuak baldin ordena bateko 16 esaldietatik 6 baino gehiago huts egiten badituzte, nahizta beste ordenan ez huts egin esaldi bat bera ere. Hau da,

• OSVn 7 errore eta SOVn 0 errore eginda, parte-hatzailea eta bere datuak baztertuta geldituko dira, nahizta guztira esaldien %22 huts egin (32tik 7), baina
• OSVn 6 eta SOVn 6 eginda, analisi barruan geldituko dira nahizta guztira esaldien %37'5 huts egin (32tik 12).

Ikus dezagun beste ikuspuntu batetik. Errore-portzentaien helburua zén kontrastatzea ea existitzen zen diferentzia esanguratsua arten SOV eta OSV, eta zér egin dute? Ikus:

• Noiz aurkítu parte-hartzaile bat zeinek egín diferentzia ondo relevantea arten ordena horiek an ulermen-erroreak (demagun, OSVn 10 eta SOVn 2, hau da esaldi guztien %37’5), Lakak eta Erdoziak baztertu egin dute parte-hartzaile hori, baina:
• Noiz aurkítu parte-hartzaile bat zeinek egín aurrekoaren oker-kopuru berdina (%37’5) baina ordenen arteko diferentziarik gabe (OSVn 6 eta SOVn 6), orduan Lakak eta Erdoziak onartu egin dute parte-hartzaile hori an analisia.

[OHARRA: kontuan hartu ze kendutako partaideen batezbesteko erroreak izan dirá: OSVn 10,7  eta SOVn  2]

Bistan denez, datu horiek horrela kentzean, OSVren errore-portzentajeak bilakatu dirá askoz bajuagoak zein beharko luketenak (hala nola ere, adibidez, SOV+OSV baturaren errore-portzentaiak), eta ordenen arteko diferentzia erlatiboak leundu dira (nahizta ondo esanguratsuak izaten jarraitzen duten).

Baina, gauza da ze, Lakak eta Erdoziak, behin parte-hartzaileen ia heren bat kanporatutakoan (Laka-Erdoziarentzat errore gehiegi zituztelakoan, nahiz erroreek jarraitu ber patroia), eta horren ondorioz, behin errore gehienak eta ondo relevanteak baztertutakoan (%58 inguru), atrevitzen dira esáten ze experimentu horretan erroreak dira very low:

(3C) [goragoko grafikoaren barra urdinak, noiz batertu dituzte 10 parte-hartzaileak] shows that, even though the amount of errors in the comprehension question was very low, it was significantly higher for OSV sentences. [Laka eta Erdozia, "Linearization preferences given “free word order”; subject preferences given ergativity: a look at Basque" (2012)]

Very low? [232] [⇶]
____________________________________________________

Irakur serie guztia:

•   Zuek valoratu    
•   Esaldi pluralen efektu berdintzailea
•   Zein dira oinarrizkoagoak: irakurketa-denborak edo errore-portzentajeak?
•   Very low?
•   Soilik horrela
•   Mesedez, hartu minutu bat eta irakurri hau
•   Nahi duenak, ikus beza
•   Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa
•   Sei hilabete geroago, Lakaren artikulu antizientifikoak hor jarraitzen du   
•   Prozesamendu-kostua ez da soilik neurtzen an irakurketa-denborak  
•   Laka: norbaitek explikatuko al dit?  
•   Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk    
•   Unibertsitatea, zeru hori

Soilik horrela

Gogora dezagun orain hurrengo grafikoa ti "Euskarazko hitz hurrenkera desberdinak prozesatzen" (2006), zein Erdoziak eta Lakak oso ondo ezagutzen duten (bertan, Erdoziak Lakari eskertzen dio harek eskainitako laguntza noiz ateratzen emaitzak):

Ezkerreko partean, ulermen-ariketako reakzio-denboretan, Erdoziak planteatzen du kontraste bat arten SOV+SVO eta OSV+OVS (ordena sujetu-lehenak vs. ordena objetu-lehenak), eta beste bat arten SOV+OSV eta SVO+OVS (ordena aditz-azkenak vs. ordena aditz-erdikoak). Ikus Erdoziaren emaitzak eta valorazioak:

Esperimentuko partaideek, ulermen ariketa gauzatzeko denbora gehien, objektuaz hasten diren hurrenkerekin behar izan dute. Subjektuaz hasten diren bi baldintzen ulermen ariketa gauzatzeko denborak batu, eta objektuaz hasten diren baldintzen ulermen ariketarekin alderatuz gero emaitza esanguratsua da (SOV+SVO vs. OSV+OVS; p<.02). Aldiz, aditzaren kokaguneak ez dirudi eraginik duenik ulermen ariketa gauzatzeko garaian, ez baita emaitza esanguratsurik lortu aditza amaieran duten baldintzen eta aditza tartean duten baldintzen artean; segur aski, OSV baldintzei buruzko ulermen ariketa gauzatzeko denborak eraginda. (Erdozia, 2006)

Beraz, reakzio-denboretan (ezkerreko grafikoan), alde batetik ordena sujetu-lehenak (SOV+SVO) ateratzen dira hobeki ezi ordena objetu-lehenak (OSV+OVS), bitartean-ze ordena aditz-erdikoak (SVO+OVS) ez diren ateratzen ez hobeto ez txartoago ezi ordena aditz-azkenak (SOV+OSV).

Aurreko kontraste horiek interesgarriak dira, baina horiek eginez gero, kontraste berberak egin beharko lituzkete gain errore-portzentajeak (zein diran are interesgarriagoak) eta baita an irakurketa-denborak ere. Koherentzia hutsez.

Sorpresa da ze Erdoziak ez du esaten ezer burúz kontraste horiek an errore-portzentajeak, eta noiz fijatzen garen an grafikoa non diran agertzen ordena ezberdinen errore-portzentajeak (goiko eskuinekoa), ikusten dugu ze, binakako kontrasteen emaitzak ikusita, ez litzake batere zaila SVO+OVS ordenek erakustea euren aldeko diferentzia esanguratsua respektu SOV+OSV (ez digute ematen datua, baina grafikoak hori sugeritu ahal du). Edozein kasutan ere, binakako kontrasteetan SVOk bádu abantaila esanguratsua respektu SOV, eta OVSk respektu OSV (gainera, SOV eta OSV dira errore gehien dituztenak). Beraz, hor, ordena aditz-erdikoak ateratzen dira hobeki, eta bereziki SVO . 

Areago, perpausen irakurketa-denboran ere, SOV eta OSV ordena aditz-azkenak dirá denbora gehien behar izan dutenak, nahiz kasu honetan grafikoak ez du argiki sugeritzen ordena aditz-erdikoen abantaila esanguratsua (kasu honetan, SOV, SVO eta OVS ez dira elkarren artean esanguratsuki desberdinak, soilik OSV da esanguratsuki ezberdina respektu beste hirurak). Ikus:

Laburbilduz, erroreetan ordena aditz-erdikoak dira abantailatsuenak (eta bereziki SVO, bigarren OVS, eta soilik hirugarren SOV), reakzio-denboran ordena sujetu-lehenak, eta irakurketa-denboran, ez dago abantaila argirik. Hortaz, zéin da ordena bakarra zein dan aditz-erdikoa eta sujetu-lehena?

• Erantzuna: SVO

Gainera, emaitza horiek, oro har, bát datoz kin antzeko experimentuak zein Lakak eta Erdoziak burutu dituzten, eta froga enpiriko guztiek apuntatzen dute ki konklusio berbera: baldin-eta ordena bat ateratzen bada hobeki an experimentu horiek, hori litzaké, argiki, SVO.

Eta experimentu horietatik, nóla ailegatu liteke ki konklusioa ezen evidentzia horrek dú sostengatzen euskal hizkuntzalaritzaren aldarrikapen nagusia? (ikus aldarrikapen hori an "SVO eta OVS hurrenkerak"); alegia, nóla ailegatu liteke ki konklusioa ezen SOV ordenak dú eskatzen prozesatze-lan txikiagoa ezi beste ordena guztiek? Nóla lortu liteke estaltzea ze, experimentuotan, SVO ordena dá abantailatsuena?

Ba, hori soilik lortu liteke praktikátuz etengabeko partzialitatea, etengabeko arbitrarietatea, etengabeko neurri bikoitza an analisiak, valorazioak eta konklusioak, soilik horrela. [231] [⇶]

____________________________________________________

Irakur serie guztia:

•   Zuek valoratu    
•   Esaldi pluralen efektu berdintzailea
•   Zein dira oinarrizkoagoak: irakurketa-denborak edo errore-portzentajeak?
•   Very low?
•   Soilik horrela
•   Mesedez, hartu minutu bat eta irakurri hau
•   Nahi duenak, ikus beza
•   Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa
•   Sei hilabete geroago, Lakaren artikulu antizientifikoak hor jarraitzen du   
•   Prozesamendu-kostua ez da soilik neurtzen an irakurketa-denborak  
•   Laka: norbaitek explikatuko al dit?  
•   Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk    
•   Unibertsitatea, zeru hori

Mesedez, hartu minutu bat eta ikusi hau

Diote "Lakak, Erdoziak, Mestres-Missé-k eta Rodriguez-Fornellesek (2009)" noiz konparatzen SOV eta OSV:

...the comprehension task revealed that answering a question about an OSV sentence was harder than answering a question about a SOV sentence, as evidenced by a significant longer reaction times to provide an answer (see Fig. 1B)

 and a significant larger percentage of errors produced (Fig. 1C and Table 2).

Thus, at least under this experimental situation, the processing of OSV sentences was harder than the processing of SOV sentences. (Lakak, Erdoziak, Mestres-Missé-k eta Rodriguez-Fornellesek (2009), 5. or.)

Beraz, noiz konparatzen SOV eta OSV, reakzio-denbora esanguratsuki luzeagoak eta errore-portzentaje esanguratsuki handiagoak dakarte (thus) valorazioa ezen OSV esaldien prozesamendua dá zailagoa ezi SOV esaldien prozesamendua.

Ikus orain Lakak erabilitako emaitzak noiz konparatzen SVO eta OVS an antzeko experimentu bat non diran erabiltzen antzeko esaldi singularrak (nahiz-ta kasu honetan esaldi singular horiek eskaini dira nahastuak kin esaldi pluralak eta anbiguoak, baina tira: ikus "SVO eta OVS hurrenkerak" eta Erdoziaren tesia [2006]):

• Ikus goragokoaren antzeko diferentzia esanguratsuak an reakzio-denborak (soilik an esaldi singularrak):

• Ikus goragokoaren antzeko diferentzia esanguratsuak an errore-portzentajeak (soilik an esaldi singularrak):

Zein da diferentzia? Ba, diferentzia da ze hor, Lakak ez du konkluituko ze at least under this experimental situation, the processing of OVS sentences was harder than the processing of SOV sentences (jakina aplikatua ki oraingo konparazioa).

Ez, hor Lakak valoratuko digu ze nabarmentzekoa da ez dugula inolako prozesamendu-abantailarik aurkitu subjektua lehenengo duen hurrenkeraren kasuan (SVO) respektu OVS (ikus Lakaren "SVO eta OVS hurrenkerak"). [230] [⇶]

____________________________________________________

Irakur serie guztia:

•   Zuek valoratu    
•   Esaldi pluralen efektu berdintzailea
•   Zein dira oinarrizkoagoak: irakurketa-denborak edo errore-portzentajeak?
•   Very low?
•   Soilik horrela
•   Mesedez, hartu minutu bat eta irakurri hau
•   Nahi duenak, ikus beza
•   Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa
•   Sei hilabete geroago, Lakaren artikulu antizientifikoak hor jarraitzen du   
•   Prozesamendu-kostua ez da soilik neurtzen an irakurketa-denborak  
•   Laka: norbaitek explikatuko al dit?  
•   Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk    
•   Unibertsitatea, zeru hori

Nahi duenak ikus beza: erabili dituzté errore-portzentajeak eta reakzio-denborak noiz konparatzen SOV eta OSV, baina ez noiz konparatzen SVO eta OSV

Lakaren "SVO eta OVS hurrenkerak" dá agertzen ondo islatua an artikulua ti Laka eta Erdozia (2012) titulatzen "Linearization preferences given “free word order”; subject preferences given ergativity: a look at Basque" (2012). Ikus:

The results revealed that verb-medial SVO and OVS sentences do not display a processing asymmetry. As it is shown in (14A), the only significant differences obtained in the comparison between singular and plural conditions. Those differences were arguably due to conceptual and/or morphological complexity, but clearly not to syntactic structure.

These results converge with claims made in Basque Linguistics that all word orders other than SOV are derived via syntactic displacement. (Laka eta Erdozia, 2012)

Baina esan behar da ze aipuko (14A) horretan soilik ari dira kontsideratzen irakurketa-denborak!!!!!!!  berdin nola an "SVO eta OVS hurrenkerak". Esan nahibat ze, euren konklusioan, SVO eta OVS  do not display a processing asymmetry justuki zeren irakurketa-denborak ez dira esanguratsuki diferenteak (irakur mesedez hau). Baina, zergátik ez dituzte valoratu ulermen-ariketaren emaitzak? Bistakoa iruditzen zaigú ze baldin ordenaren batean errore-tasak edota reakzio-denborak nabarmenki handiagoak balira, orduan bái existituko litzakeela a processing asymmetry. Ez al zaie burutik pasa? Ikus dezagun:

2012ko artikulu horretan bertan, Lakak eta Erdoziak konparatu dituzté SOV eta OSV, eta hor aurrena aurkeztu dituzté emaitzak ti experimentu sinple bat non soilik erabili dituzte morfologia singularreko esaldiak (eta gero, bigarren experimentu batean erabili dituzté esaldi pluralak eta anbiguoak). Eta gauza da ze experimentu horretan bái valoratu dituzte irakurketa-denborak, reakzio-denborak eta errore-portzentajeak, nola ikusi ahal dugun an euren ondoko pasartea:

As shown in (3A), the total time participants required to read the sentences was significantly longer for OSV sentences and shorter for SOV. (3B) shows that participants took longer to read and answer comprehension questions related to OSV as compared to SOV. (3C) shows that, even though the amount of errors in the comprehension question was very low, it was significantly higher for OSV sentences. All these measures indicate that processing an SOV sentence is significantly faster and easier than processing OSV sentences for native speakers of Basque, even though all sentences are equally grammatical. This result is convergent with the claim made in Linguistics that OSV sentences are syntactically more complex than SOV sentences in this language. [Laka eta Erdozia, 2012]

Beraz, hor bai, 2012ko artikulu bereko valorazio-konklusio horretan bái erabili dituzte errore-portzentajeak eta reakzio-denborak noiz konparatzen SOV eta OSV. Eta galdera da: ¿nolakoak lirake errore-portzentajeak eta reakzio denborak an antzeko experimentu bat (esaldi singular morfologikoki sinpleak) noiz konparatzen SVO eta OVS?

Ba, alde batetik, aurreko postean zehaztu genuen nóla errore-portzentajeetan (akaso emaitzarik erabakiorrena) báda diferentzia nabarmena alde SVO respektu OVS. Eta bestetik, reakzio-denborak hauek ditugu (Erdoziaren tesia [2006], 129. or.):

non, berriro ere, existitzen dá diferentzia nabarmena alde SVO respektu OVS (beste post batean mintzatuko gara burúz Lakak eta Erdoziak erabilitako datu horiek, non 33 parte-hartzaileetatik 10en datuak utzi zituzten analisitik kanpo!).

Beraz, SOV eta OSV konparatzean, goragoko aipuan nabarmendutako zati horiek errepikatu beharko lirake noiz konparatzen SVO eta OVS an antzeko experimentu bat. Zeren konparazio horretan ere, errore-portzentajeak eta reakzio-denborak indicate that processing an SVO sentence is significantly faster and easier than processing OVS sentences azpi experimentuko baldintza sinple horiek. 

Hala eta guztiz ere, Lakak, SVO eta OVS konparatzean, diosku ze: Nabarmentzekoa da ez dugula inolako prozesamendu-abantailarik aurkitu subjektua lehenengo duen hurrenkeraren kasuan (SVO)!!!!!!!!!

Nahi duenak, ikus beza. [229] [⇶]

____________________________________________________

Irakur serie guztia:

•   Zuek valoratu    
•   Esaldi pluralen efektu berdintzailea
•   Zein dira oinarrizkoagoak: irakurketa-denborak edo errore-portzentajeak?
•   Very low?
•   Soilik horrela
•   Mesedez, hartu minutu bat eta irakurri hau
•   Nahi duenak, ikus beza
•   Eztabaida zientifikotik at? Hori da bide antizientifikoa
•   Sei hilabete geroago, Lakaren artikulu antizientifikoak hor jarraitzen du   
•   Prozesamendu-kostua ez da soilik neurtzen an irakurketa-denborak  
•   Laka: norbaitek explikatuko al dit?  
•   Erdozia (2006) edo zelan desitxuratu ondorio enpiriko batzuk    
•   Unibertsitatea, zeru hori