Pello Esnal: "Begien bistan dago zergatik: euskaraz hainbat hitz deklinatu egiten delako."
Euskaltzaindiak argitaratu berri dú liburu bat titulatzén "Testu antolatzaileak, erabilera estrategikoak", eta horren inguruan egin diote elkarrizketa bat tu Pello Esnal, lan horren gidari eta koordinatzailea baita, non Patxi Sarriegi kazetariak galdetu dio (an Ortzadar gehigarria on Deia egunkaria, 08/10/07):
Pello Esnal-ek dio (an "Idazkera-liburua"):
Euskaraz irakurtzea zaila delako kontuak ba al du gramatikarekin zerikusirik? Gramatika, lagungarria baino, oztopo gerta al daiteke idazterakoan?Eta Pello Esnal-ek erántzun:
Euskaraz irakurtzea zenbaitetan zail izateak, berez, ez du zerikusirik gramatikarekin. Bai, ordea, gramatikaz ditugun uste okerrekin, lehen esan dizudan moduan.Bestalde, Pello Esnal-ek berak eta Joxe Ramon Zubimendi-k 1993. urtean idatzi zutén "Idazkera-liburua", non besteak beste mintzatu baitziren buruz kontzeptu bat deitzén atzerakarga:
Auzoko erdarek ez bezala, euskarak atzean eramaten du askotan mezuaren giltza.Beraz, begien bistan dugu zergátik dugun atzerakarga: "euskaraz hainbat hitz deklinatu egiten delako", eta begien bistan dugu nóla atzerakarga horrek sortzen dituén irakurketa-arazoak. Orduan, nóla esan ahal da ezen: "euskaraz irakurtzea zenbaitetan zail izateak, berez, ez du zerikusirik gramatikarekin"?
...
Mezuaren giltza atzean egoteak ezer gutxi errazten du irakurketa. Horregatik, irakurketa errazteagatik, erabili ohi zituzten idazle klasiko batzuek zenbait lotura-hitz atzean datorrena iragarriz: ze, zein, zeren, ezen ...
...
Atzera-karga ez da, ordea, esaldi-arazo soila. Joera berbera baitute euskal hitzek eta hitz-kateek ere. Begien bistan dago zergatik: euskaraz hainbat hitz deklinatu egiten delako. [Zubimendi eta Esnal, 1993:172-173]
Pello Esnal-ek dio (an "Idazkera-liburua"):
Idazleei eta kazetariei dagokie zailtasun horiek gainditzea.Hortxe datza gainkostuá on euskara, zeinen arrazoia baita erabat gramatikala. [⇶] [145]
Etiketak: atzerakarga, Esnal, irakurketa, prozesamendua