Aurreko sarreran Txopik zioskun ze, euskal baratze sintaktikoan, behar dira
landatu eta gero
landu edonongo fruitu eta produktuak afin izan dadin hain
sintaktikoki efiziente eta, azken buruan, hain
komunikatiboki eraginkor nola beste edozein baratza zein dén
aukeran. Gogoratu behar dugu ze ari gara buruz
komunikazio artikulatu, fin eta potentea, zein dén, bistan denez, zerbait ze landu behar dén ondo.
Hortaz, azpimarratu nahi nuke ze,
euskal baratzean bertan, bádaude jada, eskura, hainbat fruitu, produktu eta teknika, hainbat
baliabide (akaso morfologian ezkutaturik, baina hortxe),
estruktura eta
mekanismo morfosintaktiko, zeinekin, eta behinda ondo
landurik, euskal baratzea heldu liteke ki kotak e efizientzia eta eraginkortasun sintaktiko aisa konparagarriak kin beste edozein hizkuntza sintaktikoki aurreratu zein mintzo den an mundua.
Gilen-ek (
azkenaurreko sarreran) eskaintzen digu ondorengo
adibide ederra, zein, jakina, eskertu nahi genioke, berdin nola Txopiri bere gogoeta:
Aroztegian butz egin zak lein ezik burña aŕ. [A EY III, 174]
Hortxe bertan, adibidez, daukagu euskal baratzeko
fruitu eder bat: "
ezik..."
konparatiboa, zein den
produktua ti "
ez + partitiboa", zein noizbait hasiko zen erabiltzen
postpositiboki, eta zein, euskal baratzeko txoko batzuetan, joan zen evoluzionatzen eta zabaltzen ki erabilera
prepositiboak ere (nola edo hala erlazionatuak), zeinen artean aurkitzen dugu goragoko
konparatibo burulehena: "
lein ezik...+ aditz-erroa".
Gilen-en adibide horretan biltzen da euskal baratzearen potentzialitatea, potentzialitate itzela, ki joan eraikitzen baliabide eta estruktura gerota burulehenagoak eta arinagoak arartez material eta mekanismo morfosintaktiko propialak. Hortxe bertan daude, askotan esku-eskura,
oinarrizko materialak eta
oinarrizko mekaniskoak, hain bertan nola
ondo ahaztuak,
gutxi preziatuak, eta
gutxiago landuak, nahiz zinez izán
harribitxiak. [
⇶]
Etiketak: garabideak, gradualki, harribitxiak, konparatiboak