Hona hemen Jesus Maria Agirrek egindako
hirugarren gogoeta an bere artikulua titulatzen "
Gogoeta xumea esapide prepositiboez" (
Administrazioa euskaraz, 100. zk, 2018:21-22):
Hirugarren burutazioa: funtzionalitatearen bila. Formulazioen funtzionalitatea, nire ustez, ez datza bakarrik edukia modu ulergarrian ematean, baizik eta baita modu sinesgarrian ematean ere; alegia, maila sozial bati hizkera-maila bat dagokio eta hizkera-maila horrek
bere ezaugarriak ditu, eta hor sartzen da, besteak beste, fraseologia jakin bat, sektore bateko exijentzia dena, baina baita ere bereizgarri dena; hizkera-maila bakoitzak erritmo bat du, doinu bat, funtzionatuko badu. Eta egungo euskal testu juridiko-administratibo askotan, gogoratzen dudanetik, zalantzan dago oraindik ulergarritasuna, eta are gehiago
sinesgarritasuna.
Ikus ⇶
Esaldi bakoitzak bere intentzioa, non agertzen dira lau testu ze aportatzen dute
informazio bera, baina
lau modu oso ezberdinetan. Gauza da ze,
... kontua ez da soilik informazioa nola edo hala ematea, baizik informazioa eroso ematea an modu ahalik-eta egokiena respektu helburu komunikatibo zehatzak eta potentzialki konplexuak. [Ikus "Buruz hizkuntzen garapen sintaktiko-diskursiboa" (Rubio, 2014:125), in "Hizkuntzen berdintasun komunikatiboa: mitoa ala errealitatea?" (Mendizabal Ituarte, 2014)]
zeren,
... gauza bat da informazioa ematea, eta beste gauza bat da nola ematen den informazio hori; eta azken ikuspuntu horretatik egon daitezke testu (edo diskurso) koherenteagoak, progresiboagoak, erosoagoak, ulergarriagoak, pausatuagoak, jarraituagoak, egokituagoak... eta, oro har, eraginkorragoak. [⇶ "Edozein informazio": zein zentzutan?]
Eta puntu honetan azpimarratu behar da a inportantzia e
koherentzia sintaktiko-informatiboa, zeinen gainean hiztunak erosoki (koherenteki)
egokitu ahal izanen ditu bere
esateko ritmoak, bere
doinuak, bere
enfasiak eta, hitz batean, bere
espresibitate guztia respektu bere
helburu komunikatibo zehatzak, halatan ze entzuleak jaso ahal izanen ditu mezu
informatiboki edota espresiboki konplexuak an baldintza ahalik-eta abantailatsuenak.
Zeren, ulermena galtzea ez da baizik gradu maximoa e porrot komunikatiboa, baina, ondo lehenagotik ere, galtzen da mezuaren
espresibitatea, galtzen doa indarra e
hainbat ñabardura espresibo zein, ordena sintaktiko-interpretatibo inkoherentean,
ezin izanen diren deskodifikatu edo kodifikatu
hain modu abantailatsuan nola modu koherentean (
ez informatiboki, ezta espresiboki ere), finean sortuz
diferentzia handiak an eraginkortasun (kalitate) komunikatiboa.
Bai, diferentzia komunikatibo horiek handiak izaten dira an
testuinguru aski neutroak nola juridiko-administratiboa (kausa izaten delarik karga informatibo handia), baina, zenbat eta testuinguru espresiboagoa izan, zenbat eta karga espresiboa handiagoa izan, diferentzia horiek hainbat handiagoak izanen dira, bihurtuz maximoak noiz testuak (edo diskursoak) izan
aberatsak bai informatiboki eta baita expresiboki ere (
umorea da, adibidez, halako testuinguru konplexu horietako bat). [
⇶]
Etiketak: J.M. Agirre