asteartea, uztaila 07, 2020

Arostegin ere, zenbait adizkitan, bat datóz "nor-nork" eta "nor-nori-nork" singularrak eta pluralak

Atzoko sarreran komentatzen genuen nóla Lizasoko varietatean, "nor-nori-nork" formetan erabiltzen duté...
... "-it" pluralgilea:
 diot  / ditiottiot
horrela eménez oso forma plural sinpleak eta antzekoak nola singularrak: izan ere, soilik behar da pluraletako "t-" → "d-" egitea afin singularrak eta pluralak berdindu daitezen.
Ikus Arostegin jasotako adizkiak:

non, berriro ere, "digu" formak balioko luké ki emán "nor-nork" ("él nos ha"), "nor-nori-nork" singularra ("él nos lo ha") eta "nor-nori-nork" plurala ("él nos los ha"). [949] [>>>]

Etiketak: , , ,

ostirala, uztaila 03, 2020

Nik "zuri" eraman dizut (nor-nork): kasu datiboa eta ez absolutiboa

Zioen herenegun Josu Lavin-ek:
Nic çu eraman/eroan diçut/derauçut/deutsut
nor-norc içanic ez da erabilcen. Nic çuri da erabilcen dena.
respektu herenegun bertan nik emandako ondorengo adibidea, non, hain justu, interpretatzen ari nintzén Yrizar-ren adizki hau: "yo te he" = "dizut" ["nor-nork"](jada korregitu dut):
Nik zu eraman dizut (nor-nork)
Eta bai, esan behar da ze, holako erabileretan, horko objetu horrek ("zu") eramanen luké kasu datiboa, nahizta baita esan behar ze Yrizar-ek ez du puntu hori explizitatzen, eta inkluso uzten duela dudarako bidea, nola ongi explikatzen digutén Beatriz Fernández-ek eta Milan Rezak-ek an euren artikulua titúlatzen "Datibo osagarri bitxiak eta datiboaren lekualdatzea: ari nai diyot eta kanta egin nazu bidegurutzean" (2010:122):

Beherago, Fernández eta Rezak-ek argudiatzen dute ze (2010:123):

Gainera, bádira ondorengo nafar adibideak an lana ganik Fernández eta Rezak (2010:116):

zeinen lehenengoan explizituki agertzen zaigún kasu datiboa: "Andrései".

Hortaz emán, jakina, esker anitz ki Josu Lavin zatio bere komentario ohartarazlea, hala nola ere ki Fernández eta Rezak zatio euren artikulu argigarria. [945] [>>>]

Etiketak: ,

osteguna, uztaila 02, 2020

Lizasoko varietatea: "nor-nork" = "nor-nori-nork" singularra, aski orokorra an varietate osoa, eta gainera = "nor-nori-nork" plurala, salbuespenez, baina jasota dago

Galdetzen genuén atzo:
Existituko al da erabilerarik non flexio bera, demagun "dizut", dén erabiltzen honela?
Nik eraman dizut. (nor-nork)
Nik eraman dizut liburua. (nor-nori-nork singularra)
Nik eraman dizut liburuak. (nor-nori-nork plulara)
Existituko al da erabilera hori?
Eta gauza da ze ikusten dugu Lizasoko hizkera an betiko Yrizarren "Morfología del verbo auxiliar vasco" (2008):
non: "yo te he" = "dizut" ("nor-nork"):

eta: "yo te lo he" = "dizut" ("nor-nori-nork" singularra):

eta, Lizason bertan, jasotzen da hau ere: "yo te los he" = "dizut" ("nor-nori-nork" plurala):

Hor ikusten dugu ze, nahizta pluraleko forma guztiak ez diren berdin nola singularrak (1. personako objetu indirektoek batzutan bádute konkordantzia plurala: "niri" eta "guri"), 2. eta 3. personetako objetu datiboetan ez da egiten komunztadura plurala, halan-ze 2. personako objetu datiboetan ("zuri" eta "zuei") berdin litzaké "nor-nork" eta "nor-nori-nork" singularra eta plurala.

Edonola ere, esan behar da ze Bonaparte-k Lizason jasotako formetan dela komunztadura plural hori, halan-ze pensatu behar dugu ze konkordantzia horren galera partziala ez dela batere zaharra, izanik gainera aski salbuespenezkoa an varietatea. Kontrara, "nor-nork" eta "nor-nori-nork" singularrak berdinak dira aski orokorki an varietate osoa. [944] [>>>]

Etiketak: , , ,

asteazkena, uztaila 01, 2020

Existituko al da erabilerarik non adizki flexibo berbera erabiltzen den hala an "nor-nori-nork" singularra eta plurala, nola ere an "nor-nork" formak?

Sarrera honetan ikusten genuen nóla, adibidez Bergaran, ez duten ezberdintzen artén objektu singularrak eta pluralak an flexioak on "nor-nori-nork" (ikus ere [896]). Bestalde, berriki ikusi dugu (an [937]) nóla sartaldeko lapurteran "nor-nork" formek hartu dieté lekua ki "nor-nori-nork" forma singularrak noiz objektu datiboa dén 1. edo 2. personakoa, nahizta pluraletan ez den horrela gertatzen, nola konprobatu ahal dugun an hurrengo paradigmak reféritzen ki Donibane Lohitzun. Ikus aurrena "nor-nork" (Yrizar, "Morfología del verbo auxiliar labortano", 2008):

Ikus orain "nor-nori-nork" singularra, non objektu datiboko 1. eta 2. personak ez diren ezberdin zein euren pareko "nor-nork" formak:

Eta ikus "nor-nori-nork" kin objektu plurala zein dén ezberdintzen ti singularra:

Eta, erabilera guztiz inspiratzaile horiek kontuan hartuta, galde geneioke i gure burua ea bá ote den hizkerarik non bi erabilera horiek díren gertatzen batera. Esan nahi baita, egongo al da hizkerarik non adizki flexibo berbera erabiltzen den hala an "nor-nori-nork" singularra eta plurala, nola ere an "nor-nork" formak (noiz objektu datiboa dén 1. edo 2. personakoa)? Existituko al da erabilerarik non flexio bera, demagun, "dizut", dén erabiltzen honela?
Nik eraman dizut. (nor-nork)
Nik eraman dizut liburua. (nor-nori-nork singularra)
Nik eraman dizut liburuak. (nor-nori-nork plulara)
Existituko al da erabilera hori? [943] [>>>]

Etiketak: , ,