asteartea, uztaila 07, 2020

Arostegin ere, zenbait adizkitan, bat datóz "nor-nork" eta "nor-nori-nork" singularrak eta pluralak

Atzoko sarreran komentatzen genuen nóla Lizasoko varietatean, "nor-nori-nork" formetan erabiltzen duté...
... "-it" pluralgilea:
 diot  / ditiottiot
horrela eménez oso forma plural sinpleak eta antzekoak nola singularrak: izan ere, soilik behar da pluraletako "t-" → "d-" egitea afin singularrak eta pluralak berdindu daitezen.
Ikus Arostegin jasotako adizkiak:

non, berriro ere, "digu" formak balioko luké ki emán "nor-nork" ("él nos ha"), "nor-nori-nork" singularra ("él nos lo ha") eta "nor-nori-nork" plurala ("él nos los ha"). [949] [>>>]

Etiketak: , , ,

ostirala, uztaila 03, 2020

Nik "zuri" eraman dizut (nor-nork): kasu datiboa eta ez absolutiboa

Zioen herenegun Josu Lavin-ek:
Nic çu eraman/eroan diçut/derauçut/deutsut
nor-norc içanic ez da erabilcen. Nic çuri da erabilcen dena.
respektu herenegun bertan nik emandako ondorengo adibidea, non, hain justu, interpretatzen ari nintzén Yrizar-ren adizki hau: "yo te he" = "dizut" ["nor-nork"](jada korregitu dut):
Nik zu eraman dizut (nor-nork)
Eta bai, esan behar da ze, holako erabileretan, horko objetu horrek ("zu") eramanen luké kasu datiboa, nahizta baita esan behar ze Yrizar-ek ez du puntu hori explizitatzen, eta inkluso uzten duela dudarako bidea, nola ongi explikatzen digutén Beatriz Fernández-ek eta Milan Rezak-ek an euren artikulua titúlatzen "Datibo osagarri bitxiak eta datiboaren lekualdatzea: ari nai diyot eta kanta egin nazu bidegurutzean" (2010:122):

Beherago, Fernández eta Rezak-ek argudiatzen dute ze (2010:123):

Gainera, bádira ondorengo nafar adibideak an lana ganik Fernández eta Rezak (2010:116):

zeinen lehenengoan explizituki agertzen zaigún kasu datiboa: "Andrései".

Hortaz emán, jakina, esker anitz ki Josu Lavin zatio bere komentario ohartarazlea, hala nola ere ki Fernández eta Rezak zatio euren artikulu argigarria. [945] [>>>]

Etiketak: ,

osteguna, uztaila 02, 2020

Lizasoko varietatea: "nor-nork" = "nor-nori-nork" singularra, aski orokorra an varietate osoa, eta gainera = "nor-nori-nork" plurala, salbuespenez, baina jasota dago

Galdetzen genuén atzo:
Existituko al da erabilerarik non flexio bera, demagun "dizut", dén erabiltzen honela?
Nik eraman dizut. (nor-nork)
Nik eraman dizut liburua. (nor-nori-nork singularra)
Nik eraman dizut liburuak. (nor-nori-nork plulara)
Existituko al da erabilera hori?
Eta gauza da ze ikusten dugu Lizasoko hizkera an betiko Yrizarren "Morfología del verbo auxiliar vasco" (2008):
non: "yo te he" = "dizut" ("nor-nork"):

eta: "yo te lo he" = "dizut" ("nor-nori-nork" singularra):

eta, Lizason bertan, jasotzen da hau ere: "yo te los he" = "dizut" ("nor-nori-nork" plurala):

Hor ikusten dugu ze, nahizta pluraleko forma guztiak ez diren berdin nola singularrak (1. personako objetu indirektoek batzutan bádute konkordantzia plurala: "niri" eta "guri"), 2. eta 3. personetako objetu datiboetan ez da egiten komunztadura plurala, halan ze 2. personako objetu datiboetan ("zuri" eta "zuei") berdin litzaké "nor-nork" eta "nor-nori-nork" singularra eta plurala.

Edonola ere, esan behar da ze Bonaparte-k Lizason jasotako formetan oraindik gordetzen dela komunztadura plural hori, halan ze pensatu behar dugu ze konkordantzia horren galera partziala ez dela batere zaharra, izanik gainera aski salbuespenezkoa an varietatea. Kontrara, "nor-nork" eta "nor-nori-nork" singularrak berdinak dira aski orokorki an varietate osoa. [944] [>>>]

Etiketak: , , ,

asteazkena, uztaila 01, 2020

Existituko al da erabilerarik non adizki flexibo berbera erabiltzen den hala an "nor-nori-nork" singularra eta plurala, nola ere an "nor-nork" formak?

Sarrera honetan ikusten genuen nóla, adibidez Bergaran, ez duten ezberdintzen artén objektu singularrak eta pluralak an flexioak on "nor-nori-nork" (ikus ere [896]). Bestalde, berriki ikusi dugu (an [937]) nóla sartaldeko lapurteran "nor-nork" formek hartu dieté lekua ki "nor-nori-nork" forma singularrak noiz objektu datiboa dén 1. edo 2. personakoa, nahizta pluraletan ez den horrela gertatzen, nola konprobatu ahal dugun an hurrengo paradigmak reféritzen ki Donibane Lohitzun. Ikus aurrena "nor-nork" (Yrizar, "Morfología del verbo auxiliar labortano", 2008):

Ikus orain "nor-nori-nork" singularra, non objektu datiboko 1. eta 2. personak ez diren ezberdin zein euren pareko "nor-nork" formak:

Eta ikus "nor-nori-nork" kin objektu plurala zein dén ezberdintzen ti singularra:

Eta, erabilera guztiz inspiratzaile horiek kontuan hartuta, galde geneioke i gure burua ea bá ote den hizkerarik non bi erabilera horiek díren gertatzen batera. Esan nahi baita, egongo al da hizkerarik non adizki flexibo berbera erabiltzen den hala an "nor-nori-nork" singularra eta plurala, nola ere an "nor-nork" formak (noiz objektu datiboa dén 1. edo 2. personakoa)? Existituko al da erabilerarik non flexio bera, demagun, "dizut", dén erabiltzen honela?
Nik eraman dizut. (nor-nork)
Nik eraman dizut liburua. (nor-nori-nork singularra)
Nik eraman dizut liburuak. (nor-nori-nork plulara)
Existituko al da erabilera hori? [943] [>>>]

Etiketak: , ,