Altonaga (2015): "... isiltasunezko konspirazio bat ..."

Atzokoan mintzo ginen burúz isiltasuna zek segitu dion i liburua ganik Ibon Sarasola titulatzén "Bitakora kaiera" (Ibon Sarasola, 2016):

Eta, bide batez esanda, ez zen izan gutxio zaratatsua a isiltasuna zek segitu zion ki ondorengo mahai ingurua (2016):

 zeintaz mintzatu ginen adibidez an:

• Entzun mesedez audio historiko hau, non debatitzen duten Ibon Sarasolak eta Patxi Baztarrikak
  

• Ibon Sarasola: ""...orduan "bitartean" aurrera bota behar da""  
  

• Ibon Sarasola: "...ez gara konpetitiboak, oraingoz behintzat..." 
  

• Patxi Baztarrika: "... ez daukat soluziorik? ba, aurkitu egin behar dut, eta asmatu egin behar dut, bidurrik gabe"
  

Hor, Eusko Jaurlaritza-ko sasoiko sailburuordea on politika linguistikoa (Patxi Baztarrika) zúen erakutsi argiki zéin den bidea, zeinek, jakina, beharko lukén giro kultural eraikitzaile kooperatibo bat. Hori guztia, dudagabe, historikoa da, zinez historikoa. Baina, zér gertatu da? Ezer ez. Isiltasunaz gain.

Kepa Altonaga, mintzatuz burúz Xabier Amuriza-ren gogoetak, ezin hobeto deskribatu zuén egoera: 

Altonagarentzat oso susmagarria da Amurizak plazaratutako gogoeten ostean etorri den isiltasuna, erantzunik eza. "Esan liteke isiltasunezko konspirazio bat ehundu dela haren inguruan", dio. [Felix Ibargutxi kazetaria an El Correo, 2015-5-25]

Isiltasunezko konspirazio bat. Hori bai, isiltasun antizientifiko ondo zaratatsua. [1162] [>>>]

Eider Rodriguez: "...; gero norberak egin dezala nahi duena..."

Zioén Eider Rodriguez-ek hemen (2015) [aipatu dugú hemen eta hemen ere]:

«Ez dut Altonagaren liburua oraindik irakurri, baina Xabier Amurizaren tesiak interesgarri askoak iruditzen zaizkit, batez ere pragmatismoaren ikuspegitik, eta euskal hiztunok ez gara superheroiak, eta ez dugu izan nahi. Iruditzen zait bai Altonagak eta bai Amurizak a priori epikarik gabeko hizkuntza baten aldeko apustua egiten dutela; gero norberak egin dezala nahi duena hizkuntza horrekin. [Eider Rodriguez an deklarazio batzuk ki Felix Ibargutxi, 2015]

Bai, aukera sintaktiko potenteak eskura egon behar dira, eta gero norberak egin dezala nahi duena aukera sintaktiko horiekin. [379] [>>>]

Kepa Altonaga: "beste diztira bat"

Hona hemen zenbait komentario ti Kepa Altonaga an aurkezpena e-bere liburua titulatzen "Back to Leizarraga" (Pamiela, 2015), jarraiki Noticias de Gipuzkoa egunkaria (2015-4-23):

Back to Leiçarraga da Gabriel Arestik orain berrogeitaka urte proposatu zuen irtenbidea, euskarazko prosaren paradero etsigarria ikusita. Atzo aurkeztutako Back to Leizarraga (Pamiela) liburuan Kepa Altonagak ere bildu ditu euskarazko prosaren argi itzalak. Liburuaren abiapuntua Xabier Amurizaren hitz batzuetan dagoela adierazi zuen, “hizkuntza deskolokatuta daukagula esan baitzuen”, baina hala ere, Altonagak ez du haren ideien defentsa bat egin, “gure prosaren egungo izaera kuestionatu duen gogoeta bat baizik”, azaldu zuen atzo liburuaren egileak.

“Nire irakurketetan eskasia eta ahuldade ugarirekin topatu naiz: lexikoan arazoak daude, ez dago anaforikorik eta zeinismoa ([Kazetariak azaltzen du:] erlatiboetan egiten den erderakada mota bat) erabat estigmatizatuta dago", adierazi zuen Altonagak. Hori erakusteko, testu batzuk bildu ditu liburuan. “Hainbat lagin hartu ditut ondorioak ateratzeko”, gaineratu zuen. Modu honetan, bere ustetan ez dago egiterik euskarazko prosa homologarri bat. "Hizkuntza domestiko batean erabiltzeko nahikoa izan daiteke, baina ez haratago joateko", argitu zuen.

Jendearen jarrerari dagokionez, Altonagaren iritziz “batzuetan euskara ez dugu modu egokienean erabiltzen, perspektiba aldatu beharra dago”. Hala ere, itsuak ez, baina pertsona asko "daltonikoak" direla esan zuen.

Bestalde, euskarazko liburu batzuk oso ondo idatzita daudela esan zuen, "oso austeroak dira", baina hala ere, gaztelaniazkoak "beste diztira bat" daukatela onartu zuen, "baliabide gehiago baitaude". “Orain, euskarazko liburuak gelditzen ari dira euskararen militante direnentzat bakarrik", borobildu zuen. - M.E. [Noticias de Gipuzkoa, 2015-4-23]

Baina, zéin da benetako arazoa? Ez al ditu euskarak era guztietako baliabide postpositiboak? Ez al ditu euskarak baliabide postpositibo erlatibo, konparatibo...? Eta, orduan zergátik ez dira erabiltzen baliabide postpositibo horiek guztiak an ber intentsitatea nola gaztelaniaz edo frantsesez edo inglesez? Justuki zeren postpositibo izate horrek baldintzatzen baitú euren erabilera eta eraginkortasuna, hala baldintzatuz prosamoldea, eta bere diztira. [338] [>>>]

Buruz garrantziá on diskursibitatea

Jaso berri dut aldizkariá on EIRE (Unibertsitateko Euskal Irakasleen Elkartea) deitzén "Eireka" (6. zenbakia), eta bertan (5. orrialdean) dút topatu nola dén informatzen buruz garapena on mahai-inguru bat zein den burutu an Iruña azpi hau-izenburua: "Euskara hizkuntza zientifikoa: irakaskuntza, ikerkuntza, ekoizpena" (2006ko urriak 4). Han, hizlariak izan ziren Kepa Altonaga eta Joxerra Etxebarria.

Kepa Altonaga zentratu omen zen an arazo terminologikoak:

Altonaga irakasleak euskarazko zientzia-prosa historia azaldu zuen, zehaztasun-falta terminologikoa eta kontzeptuala nabarmenduz.

Artikuluan, gero, ahal dugu irakurri hau:

Alemanierak teutonizazioa segitu du, hori da, termino kanonikoen ordain itzuliak erabiltzea. Horrela, kontzeptu berri baten aurrean hitz kanonikoa ordezkatu eta euskal harrobian bilatutako erabili. Adibidez, carnívoro hitzerako haragijale erabiliko zuen euskarak. Ingelesaren eredua, berriz, plebifikazioa da, hori da, itzulpena egiteaz gain, termino zientifiko kanonikoa ere gordetzea. Adibidearekin jarraituz, haragijale hitzaren ondoan karniboro jarriko genuke eta biak erabili. ... Kasuaren arabera, hitz kultua (karniboro) ala arrunta (haragijale) erabiliko genuke. Ingelesaren bidea segitzeko apustua egin zuen Altonagak.

Jarraieran irakurri ahal dugu hau:

Joxerra Etxebarriaren arabera, euskarazko prosa zientifikoa prozesu bat da, eta prozesu horren barruan orekaren bila ari gara. Terminoa baino garrantzitsuagoa diskurtsoa da bere ustez. Prozesu horretarako gure ahultasun nabarmena komunitate zientifikoaren faltan gaudela da.

Nik uste ze hor ulertu behar dugu ze arazo diskursiboa da garrantzitsuagoa ezi arazo terminologikoa, eta horrekin, bistan denez, ados gaude. Bestalde, Joxerra Etxebarria-k konsideratzen du ze "gure ahultasun nabarmena" da "komunitate zientifikoaren faltan gaudela", eta puntu horretaz esan behar dugu ze Japonian bádute komunitate zientifiko handia, eta ez dute konpondu euren arazo diskursiboa. Zeren, ez da dudarik ezen hizkuntza japoniarraren arazo diskursiboa da mila aldiz handiagoa ezi euskararena (zein baita handia).

Itzul itzazue euskarara hitzez hitz eta ordena berberean japoniar textu aberatsenak ere (esan nahi baita, erabiliz euskara à la japonesa), eta aurkituko duzue prosa bat zein den estrukturalki askoz pobreagoa eta komunikatiboki askoz eskasagoa ezi prosa euskaldun historikoa, adibidez.

Jakina, hor, zentroan dagoen arazoa deitzen da diskursibitatea (oso ezberdina baita japonieraz edo gaztelaniaz, edozeinek konproba lezakeenez), eta horren soluziorantz soilik ibiliko da emanez pausuak buruz normalizazioa on estruktura eta baliabide buru-lehenak (zenbat eta aukera gehiago, hobeto). [99] [⇶]