"i" prepositiboa eta postpositiboa, eta "-(k)i" ere (gure analisian jatorri berekoa), agertzen dirá kin zentzu datiboa

Gaurkoan gogoratu nahi genuke ondoko sarrera hau (zati bat), non azpimarratzen genuén "za" partikula:

• Lakarra (2018). "..., gi-, la-, da-, za-, le-, i- / -ki, -la, -da/ -t, -z(a), -le, -i bezalako bikoteak."

Horrá, Lakarra-k (2018) emandako zerrendatxo inkonpleto bat non agertzen dén atzo aipatutako "za" partikula arten beste partikula-bikote batzuk zein baita erabili dirén prepositiboki barne preposizio hizkuntza berreraiki bat: 

..., gi-, la-, da-, za-, le-, i- / -ki, -la, -da/ -t, -z(a), -le, -i bezalako bikoteak.

Beraz, errepikatzen dugú: sinpleki arituko ginake gain partikula prepositibo zahar bat orain rekuperatua bidéz mekanismo propio bat an bere erabilera finala. Euskara hutsa, aukeran.

Eta, bide batez, azpimarratuko genuke beste partiluka-bikote prepositibo eta postpositibo horietako bat: "i- / -i" (ikus ere herenegungo sarrera):

eta baita "-(k)i" ere (gure analisian jatorri berekoa, baina kin "k" epentetikoa), zein orobat agertzen dén kin zentzu datiboa. [>>>]

Epentesia: "librum" > "liburu", "-eta" > "-keta".

Azken sarreretan (adibidez, aurrekoan) behin baino gehiagotan erabili dugu adjektiboá "epentetiko", zein datorren ti izená "epentesi". Ikus dezagun zér dioskun Literatura Terminoen Hiztegia-k buruz terminu hori:

EPENTESI
(grek. epenthesis, tartekatzea)

Linguistikan, hitzaren barnean etimologiaz ez dagokion soinu bat sartzea da. Adibidez, latinezko librum ek euskaraz liburu eman du, kontsonante trabatuak (br) bereiziz, eta u bi aldiz emanez. Badira silabak jatorrizko hizkeran bi kontsonante eta bokal bat ahoskatzen direnak, baina, euskaratzerakoan, ahoskatzeko zailtasunagatik bi silaba egiten dira, kontsonanteak bereizita emanez eta bokala bi aldiz errepikatuz. Inglaterra > Ingalaterra egiten da. Latinez Cristianu(m ) > eusk. Giristino; cronica > goronika. Bokal epentetikoez gain, zenbait kontsonante ere badira, diptongo ez diren bokal elkarteen tarteetan agertzen direnak: seiak [seirak], mundua [munduba], suerte [suberte] eta idatziz ere aurki daitezke adierazirik fenomeno fonetiko horiek.

Bestalde, badira zenbait deklinabide kasu, etimologiari ez dagozkion hizkiak, leungarri-edo sartzen dituztenak. Epentesia lizentzia metriko gisa ere erabiltzen da, silaba kopurua bete ahal izateko. [LTH]

Fenomeno hori gaztelaniaz ere gertatzen da:

epéntesis
Del lat. tardío epenthĕsis, y este del gr. ἐπένθεσις epénthesis; propiamente 'intercalación'.
1. f. Fon. Adición de algún sonido en una palabra, especialmente en posición interior, como en tendré, del antiguo tenré. [RAE]

edo inglesez:

epenthesis
the insertion or development of a sound or letter in the body of a word (such as \ə\ in \ˈa-thə- lēt\ athlete) [Merriam-Webster]

Beraz, epentesian, hitzaren barnean gehitzen dá soinu bat ("-eta" > "-keta"). [⇶]