igandea, ekaina 23, 2013

¿Zergatik da gutxiago expresiboa "putasemea" ezen ez "hijo de puta"?

Aurreko sarreran Txopik zún planteatzen gaia on hizkuntz nahasketa, eta nik, horren harira, nabarmendu nahi nuke ze erabilera horren gako nagusia (nahiz ez den bakarra) bilatu behar da an expresibitate erosoa, expresibitate potente, direkto, eraginkor eta noranahikoa. Era berean azpimarratu nahi dut ze expresibitate eroso eta noranahiko hori dago guztiz lotua kin hitz-ordena. Explikatuko naiz.

¿Zergatik da gutxiago expresivoa "putasemea" ezen ez "hijo de puta"? Ikus:
"Hijo de puta eta entzuten duzu sasikumea.. y a dónde vas?"
“Da como que suena mejor erderaz. Azkenien los tacos que dice… euskeraz
zer esan biozu… Putakumia naiz (ez daz antzekorik). Puto cabrón putakumia
baino hobeto sonetan dau”.
"Txillixo eitteko erderaz hobeto eitten da”. (alegia: Oihu egiteko...)
(Gazteak, musika eta euskara. Arrasateko gazteeen iritziak: 2011)
Eta gauza da ze "hijo de puta" da esanguratsuki expresiboagoa ze "putasemea" zeren esaldi (sintagma) labur horren climaxa dá "puta" hitza (eta ez "semea"), eta baldin climax hori bukaeran badoa, isolaturik, bertan zentratu ahal dá indar guztia, lortuz expresibitate maximoa eta ezin finagoa:
hijo de puta!
Eta areago ere isolatu daiteke esaldi-tontor hori:
hijo de ... puta!
Eta inkluso luzatu "puta" hitz hori, edo jolastu kin enfasi-molde diferenteak:
hijo de ... puuuuuuta!
Desefektu bera da areagotzen noiz gehitu aditza. Ez da berdin esatea:
putasemea da!
edo
es un hijo de puta!
Eta zér esanik ez:
oso puta handiaren semea da!
eta
es un hijo de la grandísima puta!
Bukaerako aditzek areago zailtzen dute esaldi-bukaerako climax kontrolatuak, batzuetan bihurtuz ia deskripzio, hori zein, printzipioz, nahi zan iraina. [191] []

Etiketak: , , ,